Các thỏa thuận của Trump với Canada và Mexico phần lớn là trò lừa bịp

Trump hầu như không thu được gì từ trò chơi thuế quan nguy hiểm của mình với Mexico và Canada.

Vào thứ Hai, Tổng thống Donald Trump đã ký các thỏa thuận riêng với Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum và Thủ tướng Canada Justin Trudeau, vài giờ trước khi Hoa Kỳ chuẩn bị áp thuế 25% đối với hàng hóa từ cả hai nước. Cả Mexico và Canada đều đồng ý tăng cường biên giới để giảm dòng chảy fentanyl và người di cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ và đổi lại, Trump đồng ý trì hoãn trong một tháng chế độ thuế quan có thể gây ra một cuộc chiến thương mại khu vực và gây ra cú sốc địa chấn cho nền kinh tế Bắc Mỹ.

Trên bề mặt, điều này có vẻ như là một chiến thắng cho Trump. Mexico đã đồng ý tăng cường biên giới của mình với 10.000 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia để ngăn chặn nạn buôn bán fentanyl và nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ.

Và Canada cho biết họ sẽ chi 1,3 tỷ đô la cho máy bay trực thăng và nhân sự để bảo vệ biên giới của mình, và chỉ định một “Sa hoàng Fentanyl” để giám sát các nỗ lực nhằm giảm thiểu dòng chảy của fentanyl vào Hoa Kỳ.

Các điều khoản của thỏa thuận được công bố cho đến nay cho thấy rằng những gì Mexico và Canada đã đồng ý là khá hời hợt.

Nhưng như thường lệ với Trump, vẻ bề ngoài có thể đánh lừa.

Các điều khoản của thỏa thuận được công bố cho đến nay cho thấy rằng những gì Mexico và Canada đã đồng ý là khá hời hợt.

Nói rõ ràng, người tiêu dùng Hoa Kỳ nhẹ nhõm vì hiện tại, thuế quan không có hiệu lực.

Nhưng đó khó có thể là một chiến thắng chính sách lớn sẽ thay đổi được những vấn đề mà Trump tuyên bố ông đang khắc phục.

Và thật khó để không tự hỏi liệu Trump cũng cảm thấy vội vàng để bảo đảm một số loại bắt tay và cắt băng khánh thành sau khi bị thị trường chứng khoán làm cho hoảng sợ trước thời hạn áp dụng thuế quan.

Trước khi phân tích các thỏa thuận này, cần lưu ý rằng có điều gì đó kỳ lạ và bốc đồng về bản chất trong thái độ hiện tại của Trump liên quan đến thuế quan với Canada và Mexico.

Trong nhiều thập niên, Hoa Kỳ đã có một hiệp định thương mại tự do với cả hai quốc gia, NAFTA, cho phép giao thương liền mạch trên khắp lục địa. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Trump đã đàm phán lại thỏa thuận đó để giải quyết, trong số những vấn đề khác, các điều khoản liên quan đến sản xuất ô tô và các quy định về lao động.

Bây giờ Trump đang đe dọa sẽ phá vỡ các chuẩn mực thương mại tự do mà ông đã dành nhiều thời gian để điều chỉnh theo sở thích của mình.

Và ông đang mạo hiểm làm mất ổn định nền kinh tế không phải để giành được các điều khoản tốt hơn về thương mại, mà là để cố gắng ép buộc các nước láng giềng giải quyết các vấn đề khác nhau về di cư và dòng ma túy vào Hoa Kỳ.

Nhưng các chuyên gia đã đặt ra nghi ngờ về việc liệu các thỏa thuận mới có giải quyết được những vấn đề đó hay không.

Stephanie Brewer, giám đốc Mexico tại Văn phòng Washington về Mỹ Latinh, đã nói với tôi vào thứ Hai để phản hồi lại thỏa thuận Mexico. Brewer cho biết trong nhiều thập kỷ, và ngày càng tăng trong vài năm trở lại đây, Mexico đã quân sự hóa biên giới của mình và triển khai hàng chục nghìn quân để trấn áp tình trạng di cư và dòng ma túy nhưng không có hiệu quả.

“Quân sự hóa biên giới, triển khai quân đội tại biên giới Hoa Kỳ-Mexico, trùng hợp với cả mức cao và mức thấp trong lượng người đến Hoa Kỳ, và chắc chắn đã dẫn đến vi phạm nhân quyền đối với người di cư và người xin tị nạn”, bà nói.

Brewer cũng mô tả quân sự hóa là một mô hình “đã thử và thất bại” để giảm dòng chảy ma túy qua biên giới.

Hãy xem xét rằng trong thời kỳ gia tăng di cư qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico trong chính quyền Biden, khoảng 30.000 quân nhân Mexico đã được triển khai trong các nhiệm vụ biên giới và di cư trên khắp Mexico. Con số đó bao gồm sự gia tăng sự hiện diện của quân đội tại biên giới phía nam và phía bắc của Mexico và các tuyến đường di cư qua đất nước, và thậm chí không bao gồm nhiều đợt triển khai quân đội Mexico khác tập trung cụ thể vào tội phạm có tổ chức và buôn bán ma túy bất hợp pháp ở Mexico.

Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu đợt triển khai Vệ binh Quốc gia mới được Mexico hứa hẹn có làm tăng số lượng quân hiện đang được triển khai tập trung vào vấn đề di cư và buôn bán ma túy ở Mexico hay không, hoặc liệu việc tái triển khai có khiến họ hiệu quả hơn theo bất kỳ cách nào không.

Theshia Naidoo, giám đốc điều hành về vận động chính sách đối ngoại tại Drug Policy Alliance, cũng tỏ ra nghi ngờ rằng việc quân sự hóa biên giới Hoa Kỳ-Mexico sẽ tạo ra sự khác biệt. “Việc triển khai quân đội đến biên giới khó có thể làm giảm nguồn cung fentanyl tại Hoa Kỳ. Fentanyl xâm nhập vào Hoa Kỳ thông qua nhiều kênh, bao gồm thư từ và bưu kiện, máy bay không người lái, máy bay, tàu thuyền và các phương tiện vận chuyển khác”, Naidoo viết trong email. “Miễn là có nhu cầu, thị trường sẽ điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu đó.

Lịch sử cho thấy rằng các cuộc đàn áp và phản ứng từ phía cung đối với fentanyl dẫn đến việc các loại thuốc mới, mạnh hơn, thường nguy hiểm hơn xâm nhập vào nguồn cung, vì các nguồn mới xuất hiện để đáp ứng nhu cầu”.

Cả Brewer và Naidoo đều nhấn mạnh rằng cuộc khủng hoảng fentanyl ở Hoa Kỳ nên được tiếp cận thông qua mô hình y tế công cộng trong phạm vi biên giới Hoa Kỳ.

Thỏa thuận của Trump với Canada cũng chủ yếu là hình thức, và nhìn chung là ít rủi ro hơn nhiều.

Cam kết chi 1,3 tỷ đô la của Canada cho biên giới không phải là mới; kế hoạch đó đã được đưa ra vào tháng 12, trước khi Trump nhậm chức. Và trong phạm vi mà các hành động của Canada có tác động nào đó đến tình trạng vượt biên trái phép, thì đó sẽ chỉ là muối bỏ bể đối với vấn đề chung mà Trump tuyên bố là lo ngại.

Vào năm 2024, Biên phòng Hoa Kỳ đã bắt giữ khoảng 24.000 người vượt biên trái phép vào Hoa Kỳ – Canada – chiếm khoảng 1,5% số vụ bắt giữ trên toàn quốc.

Đối với fentanyl, chính quyền chỉ thu giữ được 43 pound loại thuốc này trong cả năm – ít hơn 1% lượng fentanyl bị thu giữ trên toàn quốc.

Nói cách khác, vấn đề thực sự nằm ở biên giới Hoa Kỳ – Mexico. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy thỏa thuận của Trump sẽ thay đổi động lực cơ bản đã diễn ra ở đó trong nhiều thập kỷ.

Và những “sự nhượng bộ” mà Trump đã đạt được chắc chắn không tương xứng với những loại đau đớn kinh tế cực độ mà ông sẽ gây ra khi áp dụng thuế quan. Như thường lệ của Trump, những thỏa thuận này mang tính kịch nhiều hơn bất kỳ điều gì khác.

ND