Khi Tổng thống Donald Trump khiến thị trường chứng khoán lao dốc và tỷ lệ ủng hộ sụt giảm vì áp thuế hàng loạt lên Trung Quốc và có thể cả phần còn lại của thế giới, các thành viên Đảng Dân chủ từ nhiều phe phái ý thức hệ nhìn chung vẫn thống nhất: Các chính sách thuế quan của Trump là hỗn loạn, gây thiệt hại, không cần thiết và sai lầm.
Tuy nhiên, một vài điểm khác biệt nhỏ trong cách tiếp cận đã làm lộ ra mâu thuẫn ý thức hệ âm ỉ trong nội bộ đảng, khi các nhà trung dung chỉ trích các chính trị gia Dân chủ vì dùng lời lẽ “nương nhẹ” khi lên án thuế quan – cho rằng điều đó vô tình trao cho một trong những ý tưởng kém được ủng hộ nhất của Trump sự tín nhiệm không đáng có.
Những người bị chỉ trích thường là – nhưng không luôn luôn – thuộc phe cấp tiến của đảng.
“Trump đã mắc một sai lầm lịch sử cả về thực chất lẫn chính trị, và nếu bạn còn rào trước đón sau khi chỉ trích ông ấy vì sai lầm đó thì điều đó chẳng có ý nghĩa gì, cả về chính sách lẫn chiến lược,”
— Matt Bennett, đồng sáng lập nhóm trung tả Third Way, phát biểu.
Tuy nhiên, phe cấp tiến cho rằng đây là nỗ lực nhằm áp đặt sự thuần khiết ý thức hệ, và lo ngại rằng các nhà trung dung đang tìm cách đảo ngược ảnh hưởng kinh tế mà cánh tả giành được dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Chính quyền Biden từng sử dụng thuế quan một cách chiến lược hơn các đời tổng thống Dân chủ trước, dù chưa bao giờ đến mức cực đoan như Trump.
Các nhà cấp tiến và công đoàn thì lập luận rằng thuế quan có chọn lọc có thể bảo vệ các ngành công nghiệp thiết yếu như năng lượng sạch và ngăn chặn làn sóng thuê ngoài lao động giá rẻ.
“Cuộc tranh luận nội bộ thực ra là về việc ai sẽ là người đưa ra ý tưởng chủ đạo cho đảng trong tương lai,” một chiến lược gia cấp tiến giấu tên cho biết. “Và về việc phe nào trong đảng có thể tấn công phe còn lại. Tôi nghĩ đó là những gì đang diễn ra từ phe trung dung đang trỗi dậy.”
Matt Bennett phủ nhận ý định đó, nói rằng cuộc tranh luận nội bộ có thể chờ lại sau.
“Chúng ta cần tập trung vào cách Donald Trump đang cố tình làm tổn hại người dân,” ông nói. “Không phải lúc để tranh luận lý thuyết học thuật về các mô hình thương mại tối ưu hóa hiệu quả.”
Tuy nhiên, không phải tất cả các đồng minh trung dung của ông đều đồng ý. Phe cấp tiến và công đoàn vẫn lo ngại rằng các chính trị gia trung dung đang lợi dụng sự không ủng hộ rộng rãi của dư luận với thuế quan để kéo Đảng Dân chủ quay lại với chính sách tự do thương mại, thứ mà họ cho rằng đã khiến đảng đánh mất lòng tin của tầng lớp lao động.
Chính trị gia các phe có khác biệt nhỏ – nhưng đáng kể
Hầu hết các quan chức Dân chủ dân cử đều không hứng thú với cuộc tranh luận nội bộ như các chuyên gia, và phần lớn đồng ý rằng thuế quan có thể là một công cụ hợp pháp, dù họ không ủng hộ cách Trump sử dụng.
“Tôi không nghĩ ai bác bỏ ý tưởng rằng thuế quan là một công cụ trong bộ công cụ kinh tế,” Thượng nghị sĩ Elissa Slotkin (Dân chủ – Michigan), người từng đại diện Đảng Dân chủ phản hồi bài phát biểu liên bang của Trump đầu năm nay, nói với HuffPost.
“Vấn đề là cách tiếp cận cực kỳ hỗn loạn, lúc có lúc không của ông Trump. Nó thiếu chuyên nghiệp và sẽ khiến người dân Michigan phải trả giá.”
Thượng nghị sĩ cấp tiến hơn nhiều, Elizabeth Warren (Dân chủ – Massachusetts), cũng thể hiện quan điểm tương tự trong bài phát biểu tại Thượng viện khi bà đề xuất nghị quyết bãi bỏ các sắc thuế của Trump:
“Chúng ta có trách nhiệm sử dụng thuế quan cùng với các công cụ kinh tế khác để khuyến khích sản xuất nội địa và tạo ra việc làm chất lượng. Nhưng mọi người đều biết rằng thuế quan của Trump không làm được điều đó. Chúng không có chiến lược – chúng chỉ đơn giản là ngu ngốc.”
Mâu thuẫn bùng lên rõ ràng trong tuần này
Mâu thuẫn nội bộ đảng bộc lộ rõ nhất vào thứ Tư, cùng ngày Trump thông báo tạm ngưng trong 90 ngày phần lớn thuế quan đã công bố trước đó, nhưng áp đặt mức thuế khổng lồ 145% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, và duy trì mức thuế toàn cầu 10%.
Thống đốc bang Michigan, Gretchen Whitmer, được xem là ứng viên tổng thống tiềm năng năm 2028, có bài phát biểu trình bày chính sách công nghiệp để thúc đẩy ngành đóng tàu và hàng không của Mỹ. Kế hoạch của bà có bao gồm thuế quan.
“Tôi không phản đối hoàn toàn thuế quan, nhưng đó là một công cụ thô,” bà nói. “Bạn không thể cứ rút cây búa thuế ra để gõ mọi vấn đề mà không có mục tiêu rõ ràng.”
Tuy nhiên, bà chỉ trích mạnh mẽ chính sách thuế của Trump, nói rằng chúng sẽ “tàn phá” ngành sản xuất và người tiêu dùng Mỹ, gây ra “mất việc làm” và “giá cả leo thang.”
Chia rẽ công khai giữa các Thống đốc
Thống đốc bang Colorado, Jared Polis, cũng là ứng viên tổng thống tiềm năng, đã phản bác gay gắt Whitmer trên mạng xã hội:
“Cây búa thuế thường đập trúng tay bạn thay vì cây đinh. Thuế quan luôn tệ vì chúng làm giá cả tăng và tàn phá ngành sản xuất Mỹ.”
Polis trở thành trung tâm của một “cuộc tấn công mạng” nhằm vào Whitmer, với các nhà bình luận từ phe tự do đến trung dung chỉ trích sự khôn ngoan chính trị của bà.
Các đồng minh của Whitmer thì phản bác rằng mọi người đang bỏ lỡ thông điệp chính trong bài phát biểu – và cuộc họp sau đó của bà với Trump.
“Thống đốc Whitmer đại diện cho người dân Michigan, không phải phe cấp tiến trên mạng xã hội,” một chiến lược gia Dân chủ thân cận với Whitmer nói.
Polis thì tỏ ra không muốn gây thêm tranh cãi:
“Sự khác biệt giữa các thống đốc Dân chủ bị thổi phồng quá mức. Điều chắc chắn là: chúng tôi đều đồng ý rằng hành động của Tổng thống là liều lĩnh và nếu không được Quốc hội kiểm soát, sẽ dẫn đến một cuộc suy thoái toàn cầu thảm khốc,” phát ngôn viên của ông viết.
Quan điểm hỗ trợ thuế quan không phải điều tệ nhất
Dù bị chỉ trích, việc công nhận thuế quan là công cụ khả thi không phải là thông điệp tệ hại. Một bản ghi nhớ từ công ty thăm dò Blue Rose Research cho thấy những lập luận nhấn mạnh vào “thuế quan có trách nhiệm” có hiệu quả trung bình về mặt truyền thông.
Thông điệp hiệu quả nhất là: thuế quan là “thuế mới” đánh vào tầng lớp trung lưu, và gắn chúng với các mối đe dọa lớn hơn trong chính sách của Trump như cắt giảm an sinh xã hội, Medicare và giảm thuế cho người giàu.
Các thông điệp ít hiệu quả nhất lại đến từ hai nhân vật trung dung: David Frum (cựu đảng viên Cộng hòa chống Trump) và Mark Cuban (tỷ phú Dân chủ).
Tác động thực sự: Trump tụt dốc về uy tín
Bất chấp tranh cãi nội bộ, thuế quan và nguy cơ suy thoái kinh tế đang ảnh hưởng rõ rệt đến uy tín của Trump – với tỷ lệ ủng hộ sụt giảm mạnh, đặc biệt trong vấn đề kinh tế.
Các cuộc khảo sát cho thấy đa số người dân phản đối thuế quan, và niềm tin tiêu dùng đang giảm mạnh.
“[Trump] đang bị đánh giá thấp về kinh tế và thương mại,” chiến lược gia cấp tiến nói. “Vài chính trị gia Dân chủ nói rằng thuế quan là công cụ tốt nhưng Trump dùng sai, thật ra không ảnh hưởng nhiều đến hình ảnh của ông ấy.”
Một số người Dân chủ… lại ủng hộ thuế quan
Một số Dân chủ và tổ chức liên quan thậm chí còn khen ngợi Trump. Trong số đó có Hạ nghị sĩ Jared Golden (D-Maine) và Chủ tịch công đoàn United Auto Workers – Shawn Fain, một người theo xu hướng cấp tiến.
Fain sau đó có giảm nhẹ lời khen trong buổi phát trực tiếp:
“Chúng tôi ủng hộ việc sử dụng một số thuế quan nhắm vào ngành sản xuất ô tô, nhưng không ủng hộ mức thuế cực đoan áp lên mọi quốc gia.”
Các nhà quan sát cho rằng đây là nỗ lực chân thành nhưng cũng là tính toán chính trị, nhằm giữ lấy sự ủng hộ từ các cử tri theo Trump trong các khu vực tranh cử then chốt.
Lãnh đạo đảng muốn đoàn kết chống Trump
Lãnh đạo Hạ viện Dân chủ Hakeem Jeffries cho biết cuộc tranh luận nội bộ có thể đợi sau, khi đất nước “có thể thảo luận chính sách một cách sáng suốt.”
“Đây không phải là thời điểm đó. Giờ đây, chúng ta có một Tổng thống đang đập nát nền kinh tế bằng búa tạ, cưa máy và xe ủi,” Jeffries nói với tạp chí The New Republic.
“Điều đó cần một sự phản kháng mạnh mẽ và chính nghĩa.”
Matt Bennett đồng tình:
“Lửa trại thì tốt, cháy rừng thì không,” ông nói.
“Chúng ta không nên tranh cãi về bản chất của ngọn lửa – mà nên tập trung vào việc dập nó.”
ND
