Bất luận bị truyền thông tấn công, phanh phui biết bao tin tức bất lợi như thế nào và những cuộc thăm dò cho thấy Hillary Clinton nắm chắc phần thắng, cuối cùng thì Donald Trump vẫn chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2016. Thắng phiếu cử tri đoàn cho dù phổ thông đầu phiếu có ít hơn.
Rốt lại, dù có ảnh hưởng ở mức độ nào thì chính lá phiếu cử tri hay cử tri đoàn đã quyết định chiến thắng hay thất bại của các ứng viên tổng thống tại Mỹ chứ không phải truyền thông.
Kể từ sau cuộc tranh luận đầu tiên giữa Joe Biden và Donald Trump trong mùa bầu cử năm nay, truyền thông Mỹ, kể cả những cơ quan truyền thông được xem là cánh tả bỗng tập trung vào chuyện tuổi tác và khả năng tiếp tục vai trò tổng thống nhiệm kỳ hai của Biden. Những tin tức đại loại như “tin nội bộ” trong đảng Dân Chủ kêu gọi Biden rút lui được khai thác, đăng tải hàng ngày, áp đảo tin tức bất lợi về Trump.
Tại sao vậy?
Biden đã có một đêm tranh luận không lấy gì thành công trong tư cách tổng thống và ứng viên tổng thống nhiệm kỳ hai. Dù trong diễn từ quốc dân tại Quốc Hội Hoa Kỳ chỉ mới vài tháng trước, thậm chí trong cuộc vận động tranh cử ngay trong ngày hôm sau, người ủng hộ ông đã thấy một Biden khác hẳn: hoạt bát, dí dỏm và sung mãn.
Điều gì đã thật sự xảy ra với Biden trong đêm tranh luận? Ban tranh cử của ông đưa lý do ông bị cảm và di chuyển quá nhiều. Người khác đổ cho tuổi tác của ông, cho rằng đó là dấu hiệu sa sút về sức khỏe và trí tuệ. Còn Biden thì thẳng thắn nhận lỗi, “đó là lỗi của tôi”. Ông không đổ thừa cho người khác như Trump mỗi khi bị lỗi lầm hay thất bại.
Ngược lại, Trump đã có một đêm tranh luận mang lại sự hài lòng, phấn khích cho người ủng hộ ông ta khi dường như áp đảo được Biden. Và chỉ với nhóm ủng hộ Trump. Vì với những cử tri còn lại, họ đủ khả năng và lý trí để nhận biết vô số thông tin sai lệch Trump đã nói một cách tự nhiên, vốn là bản chất cố hữu của Trump. Có thất vọng về Biden thì nhóm này cũng không thể quay ngược lại ủng hộ Trump.
Câu hỏi đặt ra là, với Fox News, Newsmax hay truyền thông cánh hữu ủng hộ Trump, nếu xem Biden đã già nua và hết còn minh mẫn thì Biden là ứng viên lý tưởng để Trump chiến thắng dễ dàng, cần gì phải khai thác, chỉ trích sự yếu kém của Biden? Nhưng những cơ quan truyền thông này vẫn ráng sức khai thác một hình ảnh Biden đã già và yếu sức, muốn phía Dân Chủ đưa ra ứng viên khác vào phút cuối này. Xem ra họ vẫn e ngại là Joe Biden đang là đối thủ đáng ngại của Donald Trump.
Còn truyền thông cánh tả, tại sao họ lại quay ngược chiều như vậy? Như một giới cấp tiến từng ủng hộ Biden, cánh truyền thông này dường như đã mệt mỏi trong cuộc chiến dai dẳng với Trump, mà kết quả chẳng như mong đợi khi các vụ án hình sự xét xử Trump đang bị chựng lại. Họ cầu toàn và mong đợi một sự hoàn hảo nơi ứng viên mình từng ủng hộ nên sự thất vọng càng cao. Mặt khác, ở vai trò gì thì các cơ quan truyền thông này cũng là các tập đoàn tư nhân, cần sống còn trước tình trạng giảm sút khán thính giả, độc giả, họ cần lôi kéo độc giả trở lại với những gì mà họ nghĩ có thể tạo ra sự tranh luận, mối quan tâm từ công chúng.
Xét về tuổi tác, trong cuộc bầu chọn tổng thống cho một Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ ở vai trò lãnh đạo thế giới tự do, lẽ ra nước Mỹ đã phải có những ứng viên ở độ tuổi sung mãn hơn. Nhưng đến thời điểm này, cử tri Mỹ chỉ có thể chọn một trong hai ứng viên đã trên dưới 80. Hoặc Joe Biden hoặc Donald Trump, người cũng cách biệt Biden chỉ vài tuổi.
Đánh giá các ứng viên tổng thống hoặc bất cứ ai khác không chỉ trong một đêm, qua một thất bại nào đó mà cần nhìn lại cả con người cùng một quá trình phục vụ, cũng như các chính sách và hệ lụy khi ứng viên đó đắc cử. Với tâm thức này, cử tri sẽ có sự chọn lựa của mình, cho dù có phần đắn đo thế nào trong mùa bầu cử năm nay.
Kết quả cuộc bầu cử tại Pháp đã cho thấy người dân Pháp cuối cùng cũng nhận ra rằng họ cần giữ một nước Pháp từng là cái nôi của những cuộc cách mạng dân chủ. Còn Hoa Kỳ, liệu nó có giữ được nền dân chủ mà các thế hệ đi trước đã từng đổ máu để tạo dựng và bảo vệ hay không, sẽ sớm có câu trả lời.
Và câu trả lời này đến nhanh hơn người ta nghĩ, khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ chỉ còn chưa đầy bốn tháng nữa.
Nhã Duy