Người ta nói lạm phát bây giờ đã giảm bớt rất nhiều trong ít tháng gần đây, nhưng thực ra giá cả mọi thứ hàng hóa cứ tìm cách tăng lên mãi, nhất là giá thực phẩm.
Chúng ta thử nghiên cứu thành phần của một bữa ăn trưa tiêu biểu kiểu Mỹ, gồm có một cái hamburger, và chút khoai chiên (fries). Giá trung bình một cái hamburger bây giờ vào khoảng $4.69, tức là đắt hơn giá hồi năm 2019 khoảng 1 đô la, xem như tăng khoảng 30% trong 5 năm. Tuy nhiên, từ năm 2023 đến nay chỉ tăng ít xu thôi.
Kinh tế gia chuyên về nông nghiệp của ngân hàng Wells Fargo, ông Michael Swanson phân tích tỉ mỉ từng thành phần của cái bánh hamburger, từng món đã tăng giá ra sao:
- Xà lách Romaine: Tăng giá 19%:
Hồi năm 2022, một loại vi rút tiêu hủy cả một mùa xà lách Romaine ở California, khiến cho giá xà lách tăng vọt lên. Sau đó, giá xà lách có xuống chút ít, nhưng rồi chi phí chuyên chở và lao động lại tăng cao hơn so với năm 2019, điều này có nghĩa là nhà cung cấp không vội vàng hạ giá xà lách làm chi cho vội.
- Thịt bò bằm – ground beef- tăng giá 32%:
Có khoảng 87.2 triệu con bò ở Hoa Kỳ vào năm 2024, con số nhỏ nhất tính từ năm 1951 đến nay. Lý do có ít bò là vì nông gia muốn tiết kiệm tiền nuôi bò trong những năm có hạn hán. Bây giờ là lúc họ gầy dựng lại đàn bò, tăng thêm bò nuôi. Họ dành nhau mua bò giống hiện đang có trên thị trường. Nhiều kinh tế gia tiên đoán rằng giá bò, sản xuất ra thịt bò, sẽ lại tăng nhích lên. Có lẽ trong năm nay giá thịt bò sẽ tăng lên mức kỷ lục.
- Giá American Cheese tăng 25%:
Giá sữa hồi năm 2022 xuống rất thấp, thấp đến nỗi nông gia không kiếm lời được, vì thế họ tuyển lựa lại loại bò họ nuôi. Nhà buôn cheese sợ không có cheese để bán nên đồng ý mua cheese với giá cao. Nhà sản xuất sữa cho biết tình trạng chọn lựa giống bò để nuôi sẽ còn tiếp diễn trong năm 2024. Vì vậy giá cheese sẽ còn tiếp tục tăng cao thêm.
- Giá bánh mì tăng 59%:
Nhờ hiện tượng cạnh tranh, nên giá bánh mì xuống đến mức thấp nhất vào năm 2014 đến 2019. Sau đó, vì Nga xâm lăng Ukraine khiến cho giá lúa mì tăng vọt khiến cho các nhà làm bánh mì phải tăng giá bánh mì, cùng lúc lại xảy ra tình trạng tăng giá về lao động, năng lượng và chi phí chuyên chở, vì thế giá bánh mì tăng lên đến mức 59%.
- Giá cà chua- tomatoes- tăng 1%:
Cà chua là một trong những mặt hàng thực phẩm duy nhất không tăng giá nhiều trong bốn năm qua. Nông gia ở Mỹ và Mexico đã có thể sản xuất nhiều cà chua thêm mà không để cho giá thành tăng nhiều.
- Giá khoai tăng 30%:
Thu hoạch khoai trong hai năm 2021 và 2022 bị thiệt hại nặng vì hạn hán, sau đó lại thêm vụ cháy rừng gây ra khói mịt mù khiến cho sản lượng thu hoạch về khoai xuống thấp. Vì sản lượng khoai ở Hoa Kỳ và ở nước ngoài xuống thấp, nên giá khoai tăng lên cao. Tuy nhiên, nhờ năm 2023, sản lượng khoai ở Mỹ tăng, hy vọng giá khoai trong tương lai sẽ hạ giảm chút ít.
Chỉ tội cho Tổng thống Biden, ông ráng hết sức để kiềm chế lạm phát, nhưng tình hình khí hậu, biến cố xảy ra ở nước ngoài khiến cho giá thực phẩm cứ tăng mãi. Cử tri chỉ nghĩ đến số tiền phải chi tiêu cho những nhu yếu phẩm tiếp tục tăng giá, nếu Tổng thống Biden bị thất cử kỳ này, cũng chỉ vì hiện tượng lạm phát trong giá thực phẩm.
Nguyễn Minh Tâm dịch theo báo TIME ngày 26/3/2024