Thị trưởng một thị trấn nghỉ mát nhỏ bên bờ biển Đại Tây Dương của Pháp từ chức, đóng cửa cơ sở y tế và chuyển đi sau khi ngôi nhà và hai chiếc xe của ông bị đốt cháy. Vụ đốt phá diễn ra sau nhiều tháng có những lời đe dọa giết chết kế hoạch di dời một trung tâm tị nạn gần một trường học.
Hơn 150 dặm (240 km) về phía bắc, rắc rối đã ập đến với một thị trưởng khác khi ông quyết định tiếp nhận một số gia đình tị nạn. Mục đích là lấp chỗ trống việc làm trong làng; thay vào đó, ông nhận được một loạt lời đe dọa. Một lời đe dọa có nội dung: “Tôi hy vọng, thưa Thị trưởng, rằng vợ ông sẽ bị cưỡng hiếp, con gái ông sẽ bị cưỡng hiếp và các cháu của ông sẽ bị đánh đập”.
Đây không phải là những sự cố riêng lẻ.
Các thị trưởng, thường là những quan chức được bầu chọn được đánh giá cao nhất ở Pháp, đang bị tấn công hơn bao giờ hết. Sự phản đối việc nhập cư là động lực, dẫn đầu bởi các nhóm cực hữu nhỏ thường được các chính trị gia quốc gia hậu thuẫn.
Trong khi các nước châu Âu khác bao gồm Đức, Thụy Điển, Ý và Tây Ban Nha đã chứng kiến các cuộc biểu tình phản đối về các vấn đề tương tự, thì phản ứng dữ dội đối với các thị trưởng đặc biệt gây chấn động ở Pháp. Người Pháp có truyền thống tôn trọng các thể chế nhà nước. Một thị trưởng một thị trấn nhỏ là hiện thân của các giá trị của Cộng hòa Pháp, gợi nhớ lại cuộc cách mạng năm 1789.
Các chiến thuật được sử dụng để chống lại các thị trưởng Pháp trong những năm gần đây vượt xa các cuộc biểu tình thông thường trên đường phố và các cuộc mít tinh giận dữ trước công chúng. Chúng bao gồm bạo lực và thông tin sai lệch – và các cuộc biểu tình ở địa phương thường được khuếch đại bởi những kẻ kích động bên ngoài.
Ở Pháp, giống như những nơi khác ở châu Âu, bản sắc dân tộc đã trở thành khẩu hiệu chiến tranh của các nhóm chính trị cực hữu. Họ thúc đẩy ý tưởng rằng người nước ngoài đang đánh cắp sự giàu có của đất nước thông qua sự trợ giúp của nhà nước và cuối cùng họ sẽ phá bỏ lối sống truyền thống của Pháp.
Cơ quan an ninh nội bộ của Pháp, DGSI, ngày càng lo lắng về các phong trào bên lề và khả năng xảy ra bạo lực của họ, cả ở phía cực hữu và cực tả.
Các nhóm cực hữu hoạt động tích cực hơn sau các cuộc tấn công chết người của các phần tử Hồi giáo cực đoan vào năm 2015-2016. Nicolas Lerner, giám đốc DGSI lúc bấy giờ cho biết trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi với Le Monde năm ngoái rằng một trong những mục tiêu của họ là “gây ra xung đột” với những người được coi là người ngoài.
Ông nói: “Việc bình thường hóa việc sử dụng bạo lực và sự cám dỗ muốn áp đặt các ý tưởng thông qua sự sợ hãi hoặc đe dọa là một mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với các nền dân chủ của chúng ta”.
Lerner cho biết, quan điểm bạo lực của phe cực hữu ở Mỹ đã lan sang châu Âu và được khuếch đại thông qua mạng xã hội.
Ông nói, các chủ đề được các đảng phái chính trị tranh luận, như vấn đề di cư, có xu hướng “truyền năng lượng”.
Đảng cực hữu Pháp lần đầu tiên ghi dấu ấn vào năm 1984, khi Mặt trận Quốc gia của Jean-Marie Le Pen giành được 10 ghế trong Nghị viện Châu Âu. Nhưng cả nước đã phải kinh ngạc khi Le Pen, một người phủ nhận Holocaust, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2002 trước người đương nhiệm Jacques Chirac.
Các đảng cánh tả và cánh hữu đã kết hợp để giữ Le Pen khỏi quyền lực khi đó. Nhưng ngày nay đảng của con gái ông, Marine, có 88 đại biểu trong Quốc hội. Bà có kế hoạch tham gia tranh cử tổng thống lần thứ tư vào năm 2027, sau hai lần lọt vào vòng chung kết trước Tổng thống Emmanuel Macron.
Một đảng mới, Reconquest, đã thể hiện quan điểm thậm chí còn thiên về cánh hữu hơn, kêu gọi không nhập cư. Phó chủ tịch của đảng, Marion Maréchal, cháu gái của Marine Le Pen, là ứng cử viên hàng đầu trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6.
Ông nói: “Ngoài những cuộc biểu tình chống người di cư đó còn có một dự án chính trị thực sự đang đối đầu với nhà nước”. Trong khi không có truyền thống nghi ngờ về một “nhà nước ngầm” ở Pháp, người sáng lập Reconquest, Eric Zemmour, đã noi gương cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhắm vào giới tinh hoa và dự đoán sự sụp đổ của xã hội Pháp.
Camus cho biết Zemmour, một người theo chủ nghĩa dân tộc Pháp, không có mối liên hệ cá nhân nào với các nhóm cực đoan.
Reconquest cũng đang dẫn đầu một chiến dịch chống lại hệ thống giáo dục với một chương trình nghị sự nhằm chấm dứt cái mà họ gọi là “sự truyền bá vĩ đại”. Họ điều hành một nhóm gây áp lực, được gọi là “Cha mẹ cảnh giác”, cố gắng ngăn cản các trường dạy về các chủ đề mà họ cho là không phù hợp, chẳng hạn như quyền LGBTQ và khuyến khích mọi người chỉ trích những giáo viên làm như vậy.
Nhiều người thuộc phe cực hữu, bao gồm cả Zemmour, tán thành lý thuyết “sự thay thế vĩ đại”, tuyên bố sai lầm rằng người dân bản địa ở các nước phương Tây đang bị tàn phá bởi những người nhập cư không phải da trắng, đặc biệt là người Hồi giáo, những người một ngày nào đó sẽ xóa bỏ nền văn minh Cơ đốc giáo và các giá trị của nó.
Phe cực hữu tuyên bố chiến thắng vào tháng 1 năm 2023, khi Thị trưởng Jean-Yves Rolland của Callac từ bỏ kế hoạch tiếp nhận 7 đến 10 gia đình tị nạn tại thị trấn của ông ở Brittany, phía tây bắc nước Pháp. Mục tiêu của ông là giúp tạo việc làm cho người dân địa phương và mang lại sự năng động cho vùng đất biệt lập với dân số đang ngày càng thu hẹp.
Trong nhiều tháng, những người biểu tình gần xa, một số từ Reconquest, đã tụ tập về ngôi làng 2.200 người.
“Rõ ràng là họ đang đe dọa nền dân chủ,” Rolland nói, ném một đống văn bản đe dọa lên bàn làm việc của mình ở tòa thị chính. Một người gọi những người di cư là “Những kẻ buôn bán, những kẻ hiếp dâm, những kẻ gây hấn” và những người này nên được “trở về Châu Phi”. Một bức ảnh khác cho thấy vị thánh bảo trợ của Pháp, Tổng lãnh thiên thần Michael, giẫm đạp lên Kinh Qur’an và đuổi Nhà tiên tri Mohammed của Hồi giáo ra khỏi Pháp bằng một cây chĩa.
Việc sử dụng thông tin sai lệch, bao gồm hàng loạt email nhắm mục tiêu vào một cá nhân, là dấu hiệu thường thấy của các nhóm cực hữu.
Rolland cho biết ông đã nhận được hàng trăm email đầy giận dữ. Một số có thông tin liên lạc giả mạo, làm phức tạp thêm nỗ lực của các nhà điều tra trong việc xác định vị trí người gửi.
Rolland nói: “Cuối cùng, chúng tôi biết những lời đe dọa đó đến từ bên ngoài bởi những nhóm cực đoan khủng khiếp”
Thị trưởng Yannick Morez của Saint-Brevin-les-Pins đã bị đánh thức vào đêm ngày 22 tháng 3 năm ngoái và phát hiện ngọn lửa bùng lên phía trước nhà ông khi gia đình ông đang ngủ. Những chiếc xe của ông bị lửa thiêu rụi hoàn toàn.
Những người xin tị nạn đã đến thị trấn từ năm 2016, nhưng kế hoạch đưa họ đến gần trường học đã gây ra những cuộc biểu tình rằng trẻ em sẽ gặp nguy hiểm. Như ở Callac, một số người biểu tình là người địa phương, nhưng những người ngoài thị trấn đã nắm bắt cơ hội để thúc đẩy chính nghĩa chống người di cư của họ, dù là trực tiếp hay thông qua chiến dịch trực tuyến.
Morez từ chức và chuyển đi nơi khác, nhưng người kế nhiệm ông làm thị trưởng, Dorothée Pacaud vẫn giữ vững lập trường và dự án tái định cư vẫn được tiến hành. Nhiều tháng sau, thị trấn vẫn căng thẳng.
“Một quan chức dân cử, một thị trưởng, một phó thị trưởng, đại diện cho nền dân chủ. Sử dụng những phương pháp như vậy, những gì đã xảy ra ở Callac, là không thể chấp nhận được”, Pacaud nói.
Các thị trưởng Pháp phải đối mặt với một thách thức ngắn khác vào năm ngoái: Sáu đêm bạo loạn trên toàn quốc về vụ cảnh sát giết chết một thanh niên 17 tuổi gốc Bắc Phi. Điều bất thường là tình trạng bất ổn kéo dài ra ngoài các khu vực đô thị và lan đến cả các thị trấn cấp tỉnh, bị thúc đẩy bởi các tin nhắn được chia sẻ bởi thanh thiếu niên trên TikTok. Một đợt khai triển cảnh sát đông đảo đã khiến bạo lực chấm dứt.
Nhưng các chiến dịch vẫn đang tiếp tục và đã chạm tới các thị trấn khác. Và một nguồn căng thẳng khác đang hình thành. Trong những tuần gần đây, nông dân Pháp đã tổ chức các cuộc biểu tình trên khắp đất nước, yêu cầu trả lương cao hơn và bớt quan liêu hơn, đặc biệt là từ EU.
Những người nông dân là hiện thân của “la France profonde”, bản chất cốt lõi của những gì khiến nước Pháp trở thành nước Pháp mà phe cực hữu tuyên bố đại diện. Các nhà hoạt động đang nắm bắt cơ hội. Các nhóm nhỏ cực đoan, một số thành viên đeo găng tay đồng, đã xuất hiện tại một cuộc biểu tình của nông dân vào tháng trước ở thành phố Montpellier phía nam.
Với cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu sắp diễn ra vào tháng 6, các cuộc biểu tình là cơ hội để phe cực hữu gieo rắc sự bất mãn với nền chính trị chính thống – và là lời cảnh báo về khả năng xảy ra nhiều gián đoạn hơn.
Việt Linh (Theo France 24)