Kiribati vẫn chưa công khai thỏa thuận kiểm soát an ninh với Trung Quốc, điều này diễn ra khi Bắc Kinh đổi mới nỗ lực mở rộng quan hệ an ninh ở Quần đảo Thái Bình Dương trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt với Mỹ.
Cảnh sát Trung Quốc đang làm việc tại quốc gia đảo san hô xa xôi Kiribati, hàng xóm Thái Bình Dương của Hawaii, với các sĩ quan mặc đồng phục tham gia vào việc trị an cộng đồng và chương trình cơ sở dữ liệu tội phạm, các quan chức Kiribati nói với Reuters.
Kiribati chưa công bố công khai thỏa thuận kiểm soát an ninh với Trung Quốc, điều này xảy ra khi Bắc Kinh đổi mới nỗ lực mở rộng quan hệ an ninh ở Quần đảo Thái Bình Dương trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt với Hoa Kỳ.
Kiribati, một quốc gia với 115.000 cư dân, được coi là chiến lược dù có diện tích nhỏ vì khá gần Hawaii và kiểm soát một trong những vùng đặc quyền kinh tế lớn nhất thế giới, bao phủ hơn 1,35 triệu dặm vuông Thái Bình Dương. Nó có một trạm theo dõi vệ tinh của Nhật Bản.
Quyền ủy viên cảnh sát Kiribati, Eeri Aritiera, nói với Reuters rằng cảnh sát Trung Quốc trên đảo làm việc với cảnh sát địa phương, nhưng không có đồn cảnh sát Trung Quốc nào ở Kiribati.
Ông cho biết trong một email: “Nhóm phái đoàn cảnh sát Trung Quốc làm việc với Sở cảnh sát Kiribati – để hỗ trợ chương trình Chính sách cộng đồng và Võ thuật (Tai Chi) Kung Fu, đồng thời bộ phận CNTT hỗ trợ chương trình cơ sở dữ liệu tội phạm của chúng tôi”.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Kiribati đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters về vai trò của cảnh sát nước này. Trong một bài đăng trên mạng xã hội vào tháng 1, đại sứ quán đã nêu tên người đứng đầu “đồn cảnh sát Trung Quốc ở Kiribati”.
Ariteira, người đã tham dự cuộc họp vào tháng 12 giữa Bộ trưởng Công an Trung Quốc, Wang Xiaohong và một số quan chức cảnh sát Quần đảo Thái Bình Dương tại Bắc Kinh, cho biết Kiribati đã yêu cầu hỗ trợ trị an của Trung Quốc vào năm 2022.
Có tới hơn chục sĩ quan cảnh sát Trung Quốc mặc đồng phục đã đến đây vào năm ngoái theo đợt luân phiên sáu tháng.
Ariteira cho biết: “Họ chỉ cung cấp dịch vụ mà Sở cảnh sát Kiribati cần hoặc yêu cầu”.
Văn phòng tổng thống Kiribati không trả lời yêu cầu bình luận.
Những nỗ lực của Trung Quốc nhằm đạt được thỏa thuận an ninh và thương mại trong khu vực, nơi nước này là nước cho vay cơ sở hạ tầng lớn, đã bị Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương từ chối vào năm 2022.
Tuy nhiên, cảnh sát Trung Quốc đã khai triển tại Quần đảo Solomon từ năm 2022, sau khi hai nước ký hiệp ước an ninh bí mật bị Washington và Canberra chỉ trích là phá hoại sự ổn định trong khu vực.
Chuyên gia về Thái Bình Dương của Đại học Quốc gia Úc, Graeme Smith, cho biết Trung Quốc đang tìm cách mở rộng phạm vi tiếp cận với cộng đồng người Hoa hải ngoại và cảnh sát là “tai mắt rất hữu ích” ở nước ngoài.
“Đó là về sự kiểm soát bên ngoài lãnh thổ,” ông nói. Cảnh sát Trung Quốc cũng sẽ “để mắt đến chính trị nội bộ của Kiribati và các đối tác ngoại giao của nước này”.
Ariteira cho biết cảnh sát Trung Quốc không tham gia bảo đảm an ninh cho công dân Trung Quốc trên đảo.
Đại sứ Trung Quốc tại Australia hồi tháng trước cho biết Trung Quốc có chiến lược thiết lập quan hệ an ninh với các quốc đảo Thái Bình Dương để giúp duy trì trật tự xã hội và điều này sẽ không khiến Australia lo lắng.
Kiribati đã chuyển quan hệ từ Đài Loan sang Bắc Kinh vào năm 2019, với việc Tổng thống Taneti Maamau khuyến khích Trung Quốc đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Họ sẽ tổ chức một cuộc bầu cử quốc gia trong năm nay.
Trung Quốc đã xây dựng một đại sứ quán lớn trên đảo chính và cử các đội nông nghiệp và y tế tới. Họ cũng công bố kế hoạch xây dựng lại một đường băng quân sự của Mỹ trong Thế chiến II trên đảo Kanton của Kiribati, gây lo ngại ở Washington. Đường băng chưa được xây dựng.
Tại điểm gần nhất, đảo Kiritimati của Kiribati cách Honolulu 2.340 dặm về phía nam.
Hoa Kỳ phản đối bằng cam kết vào tháng 10 sẽ nâng cấp cầu cảng trên đảo Kanton, một căn cứ quân sự cũ của Hoa Kỳ, và cho biết họ muốn mở đại sứ quán ở Kiribati.
Meg Keen, Giám đốc Chương trình Quần đảo Thái Bình Dương của Viện Lowy, cho biết Trung Quốc rõ ràng có tham vọng an ninh trong khu vực.
Bà nói: “Úc và Hoa Kỳ lo ngại về viễn cảnh đó ở Kiribati và xung quanh khu vực và đang thực hiện các biện pháp để bảo vệ lập trường của mình”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Australia cho biết Australia đang nỗ lực đáp ứng nhu cầu an ninh của Kiribati và đã tặng hai tàu tuần tra.
Bà nói: “Úc đang hỗ trợ Sở Cảnh sát Kiribati nâng cấp lớn cơ sở hạ tầng cảnh sát, bao gồm doanh trại, trụ sở mới và mạng lưới vô tuyến”.
Papua New Guinea , quốc đảo lớn nhất Thái Bình Dương, trong tháng này cho biết họ sẽ không chấp nhận lời đề nghị hỗ trợ của cảnh sát và công nghệ giám sát của Trung Quốc, sau khi có tin nước này đang đàm phán một thỏa thuận kiểm soát với Trung Quốc khiến các đối tác an ninh truyền thống, bao gồm cả Hoa Kỳ và Úc, chỉ trích.
Việt Linh (Theo The Australian Times)