Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đang đưa ra những cáo buộc nhằm vào người kế nhiệm ông, Ferdinand Marcos Jr., và thậm chí còn nêu ra khả năng cách chức ông này, làm lộ rõ sự chia rẽ được đồn đoán từ lâu giữa hai người.
Trong một bài phát biểu đầy tính tục tĩu vào cuối Chủ nhật, cựu lãnh đạo dân túy cáo buộc các đồng minh lập pháp của Marcos đang âm mưu sửa đổi hiến pháp để dỡ bỏ giới hạn nhiệm kỳ và cảnh báo điều đó có thể dẫn đến việc ông bị lật đổ giống như cha mình – nhà độc tài quá cố Ferdinand Marcos. Duterte cũng cáo buộc Marcos nghiện ma túy.
Marcos cười nhạo những cáo buộc của Duterte, nói chuyện với các phóng viên trước khi ông bay tới Việt Nam. Marcos cho biết ông sẽ không đưa ra câu trả lời nghiêm túc cho câu hỏi này nhưng khẳng định người tiền nhiệm của ông đang sử dụng fentanyl, một loại thuốc phiện mạnh.
Năm 2016, Duterte nói rằng trước đây ông đã sử dụng fentanyl để giảm đau do chấn thương cột sống do tai nạn xe máy, nhưng không thừa nhận việc tiếp tục sử dụng loại thuốc này.
“Tôi nghĩ đó là fentanyl,” Marcos nói. “Fentanyl là loại thuốc giảm đau mạnh nhất mà bạn có thể mua được. … Sau năm, sáu năm, nó phải ảnh hưởng đến ông ấy, đó là lý do tại sao tôi nghĩ chuyện này đã xảy ra.”
Các thành viên Hạ viện đã nói về việc sửa đổi hiến pháp, và Duterte tuyên bố mà không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào cho thấy các nhà lập pháp ủng hộ Marcos, bao gồm cả Chủ tịch Hạ viện Martin Romualdez, đang hối lộ các quan chức địa phương để sửa đổi hiến pháp năm 1987 nhằm xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ để họ có thể gia hạn sự nắm giữ quyền lực của họ.
Romualdez, anh họ của tổng thống đương nhiệm, đã bác bỏ tuyên bố đó, nói rằng ông muốn hiến pháp sửa đổi chỉ để loại bỏ các hạn chế đối với đầu tư nước ngoài.
Marcos cho biết ông sẵn sàng thay đổi các điều khoản kinh tế của hiến pháp nhưng phản đối việc thay đổi một điều khoản hạn chế quyền sở hữu đất đai của người nước ngoài và các ngành quan trọng khác như truyền thông. Tổng thống Philippines chỉ có thể phục vụ một nhiệm kỳ sáu năm duy nhất.
Những người phản đối việc mở cửa hiến pháp để thay đổi bao gồm Thượng viện. Tuần trước, họ đã đưa ra một tuyên bố cảnh báo rằng vai trò kiểm tra và cân bằng của họ có thể bị suy yếu nếu Hạ viện tiến hành các kế hoạch theo đuổi các sửa đổi trong phiên họp chung thay vì bỏ phiếu riêng biệt tại Thượng viện gồm 24 thành viên và Hạ viện gồm 316 thành viên.
Hiến pháp năm 1987, với đầy đủ các biện pháp bảo vệ nhằm ngăn chặn các chế độ độc tài, có hiệu lực một năm sau khi người cha độc tài của Marcos bị lật đổ bởi một cuộc nổi dậy “quyền lực nhân dân” do quân đội hậu thuẫn trong bối cảnh bị cáo buộc cướp bóc và vi phạm nhân quyền trong thời gian ông cai trị.
Bài phát biểu đã củng cố thêm những tin đồn kéo dài nhiều tháng về sự chia rẽ chính trị với người kế nhiệm ông mặc dù Sara, con gái của Duterte, là phó tổng thống của Marcos sau chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử năm 2022 của họ.
Trong những tuần gần đây, những người ủng hộ Duterte đã tức giận trước các báo cáo về chuyến thăm không báo trước của các nhà điều tra của Tòa án Hình sự Quốc tế vào tháng trước, những người đang điều tra các vụ giết người trên diện rộng trong chiến dịch trấn áp ma túy mà Duterte phát động khi còn là tổng thống. Chuyến thăm được báo cáo chưa được xác nhận.
Duterte, người nổi tiếng với cuộc đàn áp khắc nghiệt khiến hàng nghìn nghi phạm hầu hết là người nghèo thiệt mạng , đã tuyên bố trong bài phát biểu của mình mà không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Marcos từng nằm trong danh sách thực thi pháp luật những người bị tình nghi sử dụng ma túy.
“Các bạn, quân đội, các bạn biết điều này, chúng ta có một tổng thống nghiện ma túy,” ông Duterte nói trước sự cổ vũ của hàng nghìn người ủng hộ ở khu vực quê hương phía nam thành phố Davao của ông.
Cơ quan Chống Ma túy Philippines hôm thứ Hai cho biết Marcos chưa bao giờ nằm trong danh sách như vậy, trái ngược với tuyên bố của Duterte.
Vào năm 2021, khi ông còn là ứng cử viên tổng thống, người phát ngôn của ông đã đưa ra hai báo cáo từ một bệnh viện tư nhân và phòng thí nghiệm của cảnh sát quốc gia cho biết riêng Marcos đã xét nghiệm âm tính với cocaine và methamphetamine.
Hai người cũng có những khác biệt về chính sách đối ngoại.
Trong khi ông Duterte nuôi dưỡng mối quan hệ thân thiết với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin khi còn đương nhiệm thì Marcos được cho là đang nghiêng về phía Washington do tranh chấp lãnh thổ giữa nước ông với Trung Quốc ở Biển Đông. Đầu năm ngoái, Marcos đã cho phép mở rộng sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Philippines theo hiệp ước quốc phòng năm 2014.
Marcos đã kế nhiệm Duterte vào giữa năm 2022 sau khi giành chiến thắng trong chiến dịch bầu cử với lời hứa sẽ nỗ lực tạo ra bước ngoặt kinh tế sau đại dịch do vi-rút corona gây ra và mang lại sự thống nhất ở một đất nước từ lâu đã phải chịu gánh nặng nghèo đói và chia rẽ chính trị sâu sắc.
Marcos đã dẫn đầu cuộc biểu tình của riêng mình hôm Chủ nhật tại một công viên ven biển ở Manila, nơi mà cảnh sát cho biết đã thu hút khoảng 400.000 người sau khi màn đêm buông xuống.
Cuộc biểu tình được kêu gọi để phát động điều mà Marcos gọi là chiến dịch vì một “Philippines mới” bằng cách cải cách nền quản trị tham nhũng và kém hiệu quả cũng như thúc đẩy các dịch vụ công. Trong cuộc họp, tổng thống vẫn không đối đầu trước những lời chỉ trích ngày càng leo thang từ phía Duterte.
“‘Philippines mới’ không chỉ là một khẩu hiệu,” Marcos nói với những người ủng hộ đang cổ vũ. “Đối với những người có trí tưởng tượng quá nóng bỏng đã bị đầu độc bởi nền chính trị độc hại, ‘Philippines mới’ không phải là con ngựa thành Troy, nó không che giấu một chương trình nghị sự nào.”
Phát biểu trước các quan chức và nhân viên chính phủ, Marcos kêu gọi chấm dứt tình trạng trì trệ của các dịch vụ dành cho công chúng. “Các cuộc gọi cấp cứu phải được đáp ứng ngay lập tức. Ở bất cứ văn phòng chính phủ nào, quan liêu đều phải được thay thế bằng thảm đỏ”, ông nói trong tiếng vỗ tay.
Việt Linh (Theo CBS News)