Cựu Thủ tướng Alexander Stubb đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vòng hai ở Phần Lan hôm Chủ nhật trước cựu Ngoại trưởng Pekka Haavisto trong một cuộc chạy đua sát nút cho chức tổng thống và nhiệm vụ chỉ đạo chính sách đối ngoại và an ninh của quốc gia Bắc Âu này khi nước này là thành viên của NATO sau khi Nga xâm chiếm Ukraine.
Với tất cả số phiếu đã được kiểm, ứng cử viên trung hữu Stubb của Đảng Liên minh Quốc gia có 51,6% số phiếu, trong khi ứng cử viên độc lập Haavisto thuộc cánh tả xanh nhận được 48,4% số phiếu.
Stubb, 55 tuổi, thủ tướng giai đoạn 2014-2015 và bắt đầu sự nghiệp chính trị với tư cách là nhà lập pháp tại Nghị viện châu Âu năm 2004, sẽ trở thành tổng thống thứ 13 của Phần Lan kể từ khi quốc gia Bắc Âu này giành độc lập khỏi đế quốc Nga vào năm 1917.
Haavisto thừa nhận thất bại sau khi đài truyền hình công cộng Phần Lan YLE chiếu chương trình chiến thắng cho Stubb được công bố vào tối Chủ nhật. Ông bắt tay Stubb và chúc mừng ông tại Tòa thị chính Helsinki, nơi các ứng cử viên và giới truyền thông đang theo dõi kết quả.
Chiến dịch bầu cử kéo dài nhiều tháng diễn ra lịch sự và không đối đầu, phù hợp với nền chính trị Phần Lan dựa trên sự đồng thuận, không có cuộc tấn công ngầm nào từ bất kỳ ứng cử viên nào – điều mà Stubb đã lưu ý trong bài phát biểu của mình với Haavisto.
“Đây là một cuộc đua công bằng và tuyệt vời,” Stubb nói với Haavisto sau khi kết quả đã rõ ràng. “Tôi tự hào vì đã có thể tranh cử cùng các bạn trong cuộc bầu cử này. Cảm ơn vì một cuộc đua tốt đẹp.”
Stubb và Haavisto, 65 tuổi, là những ứng cử viên chính trong cuộc bầu cử nơi hơn 4 triệu cử tri đủ điều kiện đã chọn người kế nhiệm Tổng thống cực kỳ nổi tiếng Sauli Niinistö, người có nhiệm kỳ sáu năm thứ hai sẽ hết hạn vào tháng 3. Ông ấy không đủ điều kiện để tái tranh cử.
Cuộc bầu cử vòng hai vào Chủ nhật là bắt buộc vì không ai trong số chín ứng cử viên ban đầu giành được hơn một nửa số phiếu trong vòng đầu tiên vào ngày 28 tháng 1. Stubb đứng đầu với 27,3%, còn Haavisto đứng thứ hai với 25,8%.
Một số cuộc thăm dò cho thấy Stubb, người từng giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao, Tài chính và Châu Âu của Phần Lan, là ứng cử viên được yêu thích giành chức tổng thống.
Tỷ lệ cử tri đi bầu ban đầu là 70,7%, thấp hơn rõ rệt so với vòng bỏ phiếu đầu tiên khi con số này là 75%.
Không giống như hầu hết các nước châu Âu, tổng thống Phần Lan nắm quyền hành pháp trong việc cùng chính phủ xây dựng chính sách đối ngoại và an ninh, đặc biệt liên quan đến các quốc gia ngoài Liên minh châu Âu như Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc.
Trong chiến dịch tranh cử, Stubb và Haavisto phần lớn đã đồng ý về các ưu tiên an ninh và chính sách đối ngoại của Phần Lan. Những điều này bao gồm việc duy trì đường lối cứng rắn đối với Moscow và giới lãnh đạo hiện tại của Nga, tăng cường quan hệ an ninh với Washington và nhu cầu giúp đỡ Ukraine cả về mặt quân sự và dân sự. Phần Lan có chung đường biên giới dài 1.340 km (832 dặm) với Nga.
Nguyên thủ quốc gia cũng chỉ huy quân đội – đặc biệt quan trọng trong môi trường an ninh hiện tại của châu Âu và tình hình địa chính trị đang thay đổi của Phần Lan, quốc gia gia nhập NATO vào tháng 4 năm 2023 sau cuộc tấn công của Nga vào Ukraine một năm trước đó.
Tổng thống Ukraine Voldymyr Zelenskyy là một trong những quan chức nước ngoài đầu tiên gửi “lời chúc mừng chân thành” tới Stubb, một người ủng hộ trung thành của Kiev, về chiến thắng của ông.
Zelenskyy cho biết trong thông điệp trên X, trước đây gọi là Twitter, rằng “Ukraine và Phần Lan, đoàn kết với các đối tác khác, đang tăng cường an ninh của toàn bộ châu Âu và mỗi quốc gia trên lục địa của chúng ta. Tôi mong muốn thúc đẩy mối quan hệ của chúng ta và tầm nhìn chung của chúng ta về một châu Âu tự do, thống nhất và được bảo vệ tốt.”
Tổng thống Phần Lan được cho là sẽ đứng ngoài cuộc xung đột chính trị hàng ngày và phần lớn sẽ tránh xa các tranh chấp chính trị trong nước.
Haavisto là nhà ngoại giao hàng đầu của Phần Lan trong giai đoạn 2019-2023 và là nhà đàm phán chính về việc Phần Lan gia nhập NATO. Từng là nhà hòa giải xung đột với Liên Hợp Quốc và là một nhà bảo vệ môi trường nhiệt huyết, đây là lần thứ ba ông tranh cử chức tổng thống.
Việt Linh (Theo Ilta Sanomat)