Nhiều tuần đàm phán nhằm thành lập liên minh đa số cầm quyền mới ở Hà Lan do Geert Wilders, người chống Hồi giáo đứng đầu, dường như đã kết thúc không có kết quả vào thứ Ba khi một trong bốn lãnh đạo đảng tham gia cuộc đàm phán bước ra ngoài mà không có thỏa thuận.
“Thật đáng thất vọng. Hà Lan muốn có nội các này và bây giờ Pieter Omtzigt đang từ bỏ trong khi chúng tôi vẫn đang thảo luận cho đến hôm nay. Tôi không hiểu gì cả,” Wilders nói trên X, trước đây gọi là Twitter.
Omtzigt sau đó đã tweet một tuyên bố giải thích quan điểm của đảng Hợp đồng xã hội mới, hay NSC, nói rằng họ “rất sốc” về tình trạng tài chính của chính phủ sau khi đọc các báo cáo trong tuần này do các bộ cung cấp.
Tuyên bố cho biết: “Trong mọi trường hợp, NSC không muốn đưa ra những lời hứa với người dân Hà Lan mà họ biết trước là những lời hứa suông và không thể thực hiện được trong thời kỳ nội các sắp tới”.
Omtzigt dường như loại trừ việc tham gia vào liên minh đa số, nhưng nói rằng đảng của ông sẽ tiếp tục hợp tác trong những nỗ lực thành lập chính phủ chẳng hạn như “bằng cách cung cấp sự hỗ trợ mang tính xây dựng cho nội các thiểu số hoặc nội các rộng rãi ngoài nghị viện”.
Quan chức dẫn đầu các cuộc đàm phán, cựu bộ trưởng chính phủ của Đảng Lao động Ronald Plasterk, đã mời bốn nhà lãnh đạo tới đàm phán thêm vào tối thứ Tư. Sau đó, ông sẽ viết một báo cáo dự kiến sẽ được tranh luận tại Quốc hội trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào về cách tiến hành và chấm dứt tình trạng bất ổn chính trị đã bao trùm Hà Lan kể từ cuộc bầu cử ngày 22 tháng 11.
Giữa những báo cáo về căng thẳng gia tăng tại bàn đàm phán trong những ngày gần đây, Plasterk nói rằng ông đã thúc giục bốn nhà lãnh đạo trước đó vào thứ Ba “nhìn sâu vào mắt nhau và quyết định, có hay không, nếu có quan điểm” để thành lập một liên minh.
Nếu những nỗ lực mới nhằm thành lập chính phủ thất bại, đất nước có thể phải đối mặt với một cuộc bầu cử mới.
Wilders đã làm choáng váng giới chính trị khi trở thành đảng lớn nhất trong cuộc bầu cử năm ngoái, giành được 37 trong số 150 ghế ở Hạ viện và tự đặt mình vào vị trí lãnh đạo để thành lập liên minh. Kể từ cuộc bầu cử, Đảng vì Tự do của Wilders thậm chí còn tăng cao hơn nữa trong các cuộc thăm dò, một số người cho rằng ông có thể giành được 50 ghế nếu cuộc bầu cử mới được tổ chức.
Ông đã đàm phán kín kể từ cuối năm ngoái với NSC theo chủ nghĩa cải cách của Omtzigt và lãnh đạo của hai đảng khác – Đảng Nhân dân vì Tự do và Dân chủ trung hữu, hay VVD, của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Mark Rutte, và Phong trào Công dân Nông dân do Caroline van der Plas lãnh đạo.
“Tôi bị sốc. Chúng tôi đang trong quá trình đàm phán mang tính xây dựng,” lãnh đạo mới của VVD Dilan Yeşilgöz-Zegerius đã tweet rằng: “Tôi hy vọng chúng ta có thể sớm ngồi lại bàn đàm phán để biết chính xác chuyện gì đang xảy ra.”
“Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ khi Pieter Omtzigt (NSC) quyết định rời khỏi bàn đàm phán và ngừng nói chuyện. Mặc dù chúng tôi đã nói chuyện mang tính xây dựng trong bầu không khí tốt đẹp cho đến ngày hôm nay. Điều này thật đáng kinh ngạc”, bà viết trên Twitter.
Bốn đảng tham gia đàm phán nắm giữ tổng cộng 88 ghế – chiếm đa số ở Hạ viện. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán diễn ra rất khó khăn khi Omtzigt bày tỏ sự dè dặt ngay từ đầu về một số chính sách của Wilders.
Trong một nỗ lực rõ ràng nhằm giảm bớt những lo ngại đó, Wilders vào tháng 1 đã tuyên bố rằng ông sẽ từ bỏ các kế hoạch lập pháp có từ năm 2018 nhằm kêu gọi lệnh cấm đối với các nhà thờ Hồi giáo, trường học Hồi giáo và Kinh Qur’an.
Plasterk cho biết trước tiên các bên cần phải thống nhất về các vấn đề xung quanh tính hợp hiến của một số đề xuất của Wilders trước khi tiến hành đàm phán về việc liệu có “quan điểm thực sự” để họ hợp tác trong các vấn đề chi phối chiến dịch tranh cử hay không – bao gồm cả việc kiềm chế di cư, quản trị tốt, biến đổi khí hậu và nông nghiệp.
Họ đã tiến được bao xa sẽ trở nên rõ ràng khi ông công bố báo cáo của mình, có thể là vào đầu tuần tới.
Việt Linh (Theo Deutsche Welle)