Một viên chức hàng đầu của Liên minh châu Âu hôm thứ Tư đã kêu gọi xây dựng một chiến lược công nghiệp quốc phòng mới nhằm ứng phó với những thách thức an ninh do cuộc chiến của Nga gây ra với Ukraine với trọng tâm là mua vũ khí và đạn dược sản xuất tại châu Âu.
Cuộc xâm lược của Nga đã bộc lộ những điểm yếu rõ ràng trong năng lực sản xuất vũ khí của châu Âu. Miễn cưỡng đầu tư vào nhân viên và trang thiết bị khi chưa có đơn đặt hàng chắc chắn, ngành công nghiệp quốc phòng chậm tăng cường sản xuất, đáng chú ý nhất là đạn pháo mà Ukraine rất cần.
Nhận thức sâu sắc rằng cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể quay trở lại Tòa Bạch Ốc và làm suy yếu sự ủng hộ dành cho Ukraine cũng đã thu hút sự chú ý ở châu Âu. Các đối thủ nặng ký của EU là Pháp và Đức đã cảnh báo rằng khối phải làm nhiều hơn để tự bảo vệ mình.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết: “Chủ quyền của châu Âu là việc chúng tôi tự chịu trách nhiệm về những gì quan trọng và thậm chí mang tính tồn tại đối với chúng tôi”. “Đó là về khả năng của chúng tôi nhưng cũng là về sự sẵn sàng của chúng tôi trong việc bảo vệ lợi ích và giá trị của chính mình.”
Trình bày tầm nhìn của mình về chiến lược mới cho các thành viên Nghị viện Châu Âu tại Strasbourg, Pháp, Von der Leyen nói: “Trọng tâm của vấn đề này phải là một nguyên tắc đơn giản: Châu Âu phải chi tiêu nhiều hơn, chi tiêu tốt hơn, chi tiêu cho Châu Âu”.
Cuộc chiến ở Ukraine đã thúc đẩy các quốc gia châu Âu tăng chi tiêu quốc phòng và rất nhiều tiền được dành cho ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ. Ví dụ, Đức đã công bố nâng cấp lực lượng vũ trang trị giá 100 tỷ euro (108 tỷ USD), trong đó phần lớn ngân sách dành cho máy bay chiến đấu F-35 và trực thăng vận tải của Mỹ.
Von der Leyen cho biết mục tiêu là để các nước cùng nhau mua nhiều hơn và hiệu quả hơn, giống như 27 quốc gia EU đã làm để mua vắc xin trong thời kỳ đại dịch. Để khuyến khích ngành công nghiệp chấp nhận nhiều rủi ro hơn, bà đề xuất rằng EU nên cung cấp sự đảm bảo cho các đơn đặt hàng vũ khí trước.
Trong khi sản xuất đang được cải thiện, EU đã đặt mục tiêu sản xuất 1 triệu quả đạn pháo mỗi năm nhưng hiện chỉ đạt được khoảng một nửa con số đó. Các quan chức hiện cho biết sản lượng có thể đạt 1,4 triệu quả đạn pháo mỗi năm vào cuối tháng 12.
Người đứng đầu cơ quan hành pháp đầy quyền lực của EU cũng cho biết “đã đến lúc bắt đầu cuộc trò chuyện về việc sử dụng lợi nhuận thu được từ tài sản bị phong tỏa của Nga để cùng mua thiết bị quân sự cho Ukraine”.
Hàng tỷ euro tài sản của Nga đang được nắm giữ ở châu Âu. Bỉ ước tính số tiền này có giá trị khoảng 180 tỷ euro (195 tỷ USD) và Thủ tướng Alexander De Croo đã nói rằng ông muốn sử dụng tất cả tiền lãi từ số tiền đó để tái thiết Ukraine.
Von der Leyen, người đang vận động tranh cử nhiệm kỳ thứ hai, cũng nói với các nhà lập pháp EU rằng “Cá nhân tôi ủng hộ một ủy viên quốc phòng được chỉ định cho ủy ban tiếp theo” mà không nói rõ danh mục đầu tư đó có thể liên quan gì.
EU không có quân đội và các nước thành viên khẳng định quyền kiểm soát chủ quyền đối với lực lượng vũ trang của chính họ.
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell – người cũng là phó chủ tịch ủy ban của von der Leyen – cho biết hồi đầu tháng rằng một người thực sự tập trung vào ngành công nghiệp quốc phòng của châu Âu, nói rằng: “Chỉ phòng thủ thôi sẽ đi ngược lại các hiệp ước” mà EU đã ký kết.
Von der Leyen cho biết ủy ban sẽ đưa ra đề xuất cho chiến lược công nghiệp quốc phòng mới trong những tuần tới.
Việt Linh (Theo Euro News)