Theo người phát ngôn của quân đội Trung Quốc, Trung Quốc đã điều động máy bay chiến đấu để “theo dõi đường đi của máy bay Mỹ” và hoạt động “tuân theo luật pháp và quy định”.
Hạm đội 7 của Hoa Kỳ cho biết một chiếc P-8A Poseidon của Hải quân đã bay qua eo biển Đài Loan vào thứ Tư, một ngày sau khi các bộ trưởng quốc phòng Mỹ và Trung Quốc tổ chức cuộc đàm phán đầu tiên kể từ tháng 11 năm 2022 trong nỗ lực giảm bớt căng thẳng trong khu vực.
Hạm đội 7 cho biết trong một thông cáo báo chí rằng máy bay tuần tra và trinh sát “đã đi qua eo biển Đài Loan trong không phận quốc tế”.
Thông cáo cho biết: “Bằng cách hoạt động trong eo biển Đài Loan phù hợp với luật pháp quốc tế, Hoa Kỳ duy trì các quyền hàng hải và tự do của tất cả các quốc gia”.
Eo biển quan trọng rộng 160 km (100 dặm) và chia cắt Trung Quốc khỏi nền dân chủ đảo tự trị. Mặc dù nằm trong vùng biển quốc tế nhưng Trung Quốc coi việc máy bay và tàu quân sự nước ngoài đi qua vùng biển này là thách thức chủ quyền của mình.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với đảo Đài Loan, đe dọa chiếm lại hòn đảo này bằng vũ lực nếu cần thiết bất chấp sự hỗ trợ quân sự của Mỹ cho hòn đảo này.
Trung Quốc thường xuyên đưa ra các phản đối nghiêm khắc và kích hoạt biện pháp phòng vệ để đáp trả việc tàu và máy bay quân sự đi qua đường thẳng, đặc biệt là của Mỹ.
Trung Quốc cũng thường xuyên cử tàu hải quân và máy bay chiến đấu vào eo biển và các khu vực khác xung quanh hòn đảo để làm suy yếu khả năng phòng thủ của Đài Loan và tìm cách đe dọa 23 triệu người dân nước này, những người kiên quyết ủng hộ nền độc lập trên thực tế của họ.
“Bằng cách hoạt động trong eo biển Đài Loan phù hợp với luật pháp quốc tế, Hoa Kỳ duy trì các quyền hàng hải và tự do của tất cả các quốc gia. Việc máy bay đi qua eo biển Đài Loan thể hiện cam kết của Hoa Kỳ đối với một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Quân đội Hoa Kỳ bay, đi thuyền và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép”, tuyên bố của Hạm đội 7 cho biết.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã nói chuyện với người đồng cấp Trung Quốc, Đô đốc Dong Jun, hôm thứ Ba trong nỗ lực mới nhất của Hoa Kỳ nhằm cải thiện liên lạc với quân đội Trung Quốc và giảm nguy cơ xảy ra xung đột trong khu vực.
Đây là lần đầu tiên Austin nói chuyện với Dong và cũng là lần đầu tiên ông nói chuyện lâu dài với bất kỳ người đồng cấp Trung Quốc nào kể từ tháng 11 năm 2022. Cuộc gọi kéo dài hơn một giờ diễn ra khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dự kiến sẽ tới Trung Quốc trong tháng này để đàm phán.
Liên lạc giữa quân đội hai bên bị đình trệ vào tháng 8 năm 2022, khi Bắc Kinh đình chỉ mọi liên lạc như vậy sau khi Chủ tịch Hạ viện lúc đó là bà Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan. Trung Quốc đáp trả bằng cách bắn hỏa tiễn qua Đài Loan và tăng cường các cuộc diễn tập quân sự, bao gồm diễn tập phong tỏa hải quân và trên không đối với hòn đảo này.
Việt Linh (Theo Nikkei Asia)