Một số người Palestine coi ông là Nelson Mandela của họ và ông là ứng cử viên hàng đầu để trở thành tổng thống của họ trong tương lai. Ông ta cũng là tù nhân cấp cao nhất bị Israel giam giữ.
Giờ đây, sự tự do của Marwan Barghouti đang bị đe dọa trong các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Hamas và Israel. Các nhà lãnh đạo Hamas hôm thứ Sáu yêu cầu Israel thả Barghouti , một thủ lĩnh của đối thủ chính trị chính của nhóm chiến binh, như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt giao tranh ở Gaza.
Yêu cầu này mang lại sự chú ý mới cho Barghouti, người đóng vai trò trung tâm trong nền chính trị Palestine ngay cả sau khi ngồi sau song sắt hơn hai thập niên. Việc trả tự do cho ông có thể đặt nền móng cho cuộc bầu cử cuối cùng của ông vào chức vụ quốc gia.
Nỗ lực trả tự do cho ông ta của Hamas dường như là một nỗ lực nhằm huy động sự ủng hộ của công chúng đối với nhóm chiến binh cũng như sự công nhận địa vị của ông ta như một nhân vật Palestine thống nhất duy nhất.
“Hamas muốn cho người dân Palestine thấy rằng họ không phải là một phong trào khép kín. Họ đại diện cho một phần của cộng đồng xã hội Palestine. Họ đang cố gắng tỏ ra có trách nhiệm”, Qadoura Fares, người đứng đầu Bộ Các vấn đề Tù nhân Palestine ở Bờ Tây bị chiếm đóng và từ lâu đã tham gia vào các cuộc đàm phán về việc thả tù nhân, cho biết.
Quan chức cấp cao của Hamas, Osama Hamdan, kêu gọi trả tự do cho Barghouti khi các nhà hòa giải quốc tế cố gắng thúc đẩy Israel và Hamas hướng tới một thỏa thuận sau gần 4 tháng chiến tranh.
Israel đang tìm cách thả hơn 100 con tin vẫn bị Hamas giam giữ ở Gaza. Hamas đang yêu cầu chấm dứt cuộc tấn công quân sự tàn khốc của Israel và thả hàng ngàn tù nhân Palestine.
Chiến tranh nổ ra vào ngày 7 tháng 10, khi các chiến binh Hamas tiến vào Israel, giết chết khoảng 1.200 người và kéo 250 con tin trở lại Gaza. Theo các quan chức y tế địa phương , cuộc tấn công của Hamas đã gây ra một chiến dịch trên bộ và trên không của Israel khiến hơn 27.000 người Palestine thiệt mạng, đồng thời gây ra thảm họa nhân đạo ở Gaza.
Hơn 100 con tin đã được thả trong thời gian đình chiến kéo dài một tuần vào tháng 11. Israel ước tính 136 con tin vẫn đang bị giam giữ, mặc dù 20 người được xác định đã chết. Với các cuộc biểu tình kêu gọi thả con tin ngay lập tức đang lan rộng khắp Israel và lo ngại rằng không còn nhiều thời gian để đưa họ về nhà an toàn, áp lực đang đè nặng lên Thủ tướng Benjamin Netanyahu để đạt được một thỏa thuận.
Đối với người Palestine, hoàn cảnh của những người thân bị cầm tù của họ là điều vô cùng xúc động. Trong khi Israel coi “tù nhân an ninh” là những kẻ khủng bố thì người Palestine lại coi họ như những anh hùng chiến đấu với sự chiếm đóng của Israel. Hầu như mọi người Palestine đều có một người bạn, người thân hoặc người quen đã từng bị cầm tù.
Nhóm nhân quyền Israel HaMoked cho biết Israel hiện đang giam giữ gần 9.000 tù nhân an ninh. Hamas tìm cách thả tất cả họ. Nhưng trong bài phát biểu hôm thứ Sáu, Hamdan chỉ nhắc đến tên hai người – Barghouti và Ahmad Saadat.
Saadat đứng đầu một nhóm nhỏ đã sát hại một bộ trưởng Nội các Israel vào năm 2001 và đang thụ án 30 năm tù vì bị cáo buộc tham gia vào các cuộc tấn công.
Người Palestine coi Barghouti, 64 tuổi, thành viên đảng Fatah của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, là người kế nhiệm đương nhiên của ông Abbas, 88 tuổi, người lãnh đạo Chính quyền Palestine được quốc tế công nhận, chính phủ tự trị quản lý các khu vực của Bờ Tây do Israel chiếm đóng.
Abbas, người có lực lượng ở Gaza đã bị Hamas tràn ngập năm 2007, hy vọng sẽ giành lại quyền kiểm soát lãnh thổ sau chiến tranh. Nhưng ông không được lòng dân vì tình trạng tham nhũng trong chính quyền và vì sự phối hợp an ninh của ông với quân đội Israel.
Người Palestine đã không tổ chức bầu cử kể từ năm 2006, khi Hamas giành được đa số trong quốc hội.
Fares, một người ủng hộ Barghouti, nói rằng nếu Barghouti được thả, anh ta có thể trở thành ứng cử viên đồng thuận trong một vòng bầu cử mới mà Hamas, Fatah và các phe phái Palestine khác có thể tập hợp đằng sau. Một cuộc thăm dò dư luận thời chiến được công bố vào tháng 12 cho thấy Barghouti là chính trị gia được người Palestine yêu thích nhất, vượt xa cả ông Abbas và lãnh đạo của Hamas, Ismail Haniyeh.
Người Israel coi Barghouti là kẻ khủng bố và việc thuyết phục Israel thả ông ta sẽ là một trận chiến khó khăn.
Barghouti, một nhà lãnh đạo ở Bờ Tây trong cuộc nổi dậy lần thứ hai của người Palestine vào đầu những năm 2000, đang thụ án 5 án chung thân vì vai trò của mình trong một số vụ tấn công chết người. Trong cuộc nổi dậy đó, các chiến binh Palestine đã thực hiện các vụ đánh bom liều chết và tấn công bằng súng nhằm vào xe buýt, nhà hàng, khách sạn và người Israel đang lái xe ở Bờ Tây, gây ra sự trả thù mạnh mẽ của quân đội Israel.
Năm 2002, Barghouti bị bắt vì nhiều tội danh giết người. Ông ta không đưa ra lời bào chữa, từ chối công nhận thẩm quyền của tòa án. Kể từ đó, ông liên tục đưa mình trở thành tâm điểm chú ý.
Năm 2021, ông đăng ký danh sách bầu cử quốc hội của riêng mình nhưng sau đó đã bị hủy bỏ. Vài năm trước đó, ông đã lãnh đạo hơn 1.500 tù nhân tuyệt thực kéo dài 40 ngày để kêu gọi đối xử tốt hơn trong hệ thống nhà tù của Israel. Từ trong tù, ông tiếp tục kêu gọi thành lập một nhà nước Palestine ở Bờ Tây, Gaza và phía đông Jerusalem – những vùng đất mà Israel chiếm giữ trong cuộc chiến năm 1967.
Barghouti sinh ra ở làng Kobar ở Bờ Tây vào năm 1962. Khi đang học lịch sử và chính trị tại Đại học Bir Zeit, ông đã giúp dẫn đầu các cuộc biểu tình của sinh viên chống lại sự chiếm đóng của Israel.
Ông nổi lên như một người tổ chức cuộc nổi dậy đầu tiên của người Palestine nổ ra vào tháng 12 năm 1987, nhưng cuối cùng Israel đã trục xuất ông sang Jordan. Ông trở lại Bờ Tây vào những năm 1990, như một phần của thỏa thuận hòa bình tạm thời nhằm mở đường cho một nhà nước Palestine nhưng bị sa lầy vào cuối thập kỷ khi cuộc nổi dậy thứ hai nổ ra.
Barghouti được coi là nhà lãnh đạo chính trị của cánh vũ trang Fatah vào thời điểm đó.
Israel trước đây đã từ chối lời kêu gọi trả tự do cho ông ta. Fares, một bên tham gia đàm phán, cho biết họ từ chối đưa anh ta vào cuộc trao đổi năm 2011 giữa hơn 1.000 tù nhân Palestine lấy một người lính duy nhất bị Hamas bắt giữ ở Gaza. Yehya Sinwar, lãnh đạo hiện tại của Hamas ở Gaza và là kẻ chủ mưu vụ tấn công ngày 7 tháng 10, đã được trả tự do trong cuộc trao đổi đó.
Các cuộc đàm phán năm 2011 xoay quanh việc thả một con tin. Với mạng sống của hơn 100 con tin hiện đang bị đe dọa, Israel đang chịu áp lực lớn hơn bao giờ hết trong việc thả tù nhân Palestine. Điều đó có thể tạo điều kiện chín muồi cho một thỏa thuận có thể đồng thời giành được việc trả tự do cho Barghouti và củng cố vị thế của Hamas trong lòng người Palestine.
Fares nói: “Hamas mạnh hơn và thông minh hơn bao giờ hết. Họ hiểu rằng người dân Palestine cần có sự đồng thuận như thế nào.”
Việt linh (Theo Al Jazeera)