Lạm phát ở châu Âu đã tăng lên 2,9% trong tháng 12, phục hồi sau bảy tháng giảm liên tiếp do giá thực phẩm tăng và việc hỗ trợ cho hóa đơn năng lượng cao chấm dứt ở một số quốc gia. Mức giá tăng đã làm dấy lên cuộc tranh luận về việc Ngân hàng Trung ương châu Âu có thể mong đợi việc cắt giảm lãi suất sớm như thế nào.
Con số công bố hôm thứ Sáu tăng so với mức lạm phát hàng năm 2,4% được ghi nhận vào tháng 11 – nhưng giảm nhiều so với mức đỉnh 10,6% vào tháng 10 năm 2022.
Chủ tịch ECB Christine Lagarde cảnh báo rằng lạm phát có thể tăng lên trong những tháng tới, đi chệch khỏi con đường đi xuống gần đây. Ngân hàng trung ương của 20 quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu sử dụng đồng euro đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao kỷ lục 4% và cho biết họ sẽ giữ lãi suất ở mức đó miễn là cần thiết để đẩy lạm phát xuống mục tiêu 2% được coi là tốt nhất cho nền kinh tế.
Lạm phát giảm nhanh hơn dự kiến trong những tháng cuối năm 2023 đã khiến một số nhà phân tích dự đoán ngân hàng trung ương sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất sớm nhất là vào tháng 3.
Tuy nhiên, sự phục hồi trong tháng 12 là điều đáng mừng đối với các nhà phân tích dự đoán rằng lãi suất sẽ không bắt đầu giảm cho đến tháng Sáu.
Bert Colijn, nhà kinh tế cấp cao khu vực đồng euro tại ngân hàng ING, cho biết: “Việc tăng lãi suất đóng vai trò như một lời nhắc nhở rằng việc cắt giảm lãi suất trong quý đầu tiên là khó xảy ra, nhưng điều này sẽ không làm mất đi kỳ vọng về việc cắt giảm vào cuối năm”.
Các quan điểm khác nhau về tầm quan trọng của con số lạm phát cao hơn. Jack Allen-Reynolds, phó giám đốc kinh tế khu vực đồng euro tại Capital Economics, cho biết mức tăng trong tháng 12 “chỉ là một đốm sáng” và sẽ bị đảo ngược vào tháng 1. Ông dự đoán đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng Tư.
Lạm phát trong tháng 12 tăng lên do việc chấm dứt trợ cấp năng lượng ở Đức và Pháp đã hạ giá một năm trước.
Theo cơ quan thống kê Eurostat của Liên minh châu Âu, lạm phát cơ bản, không bao gồm giá nhiên liệu và thực phẩm, đã giảm xuống 3,4% từ mức 3,6% trong tháng 11. Con số này được ECB theo dõi chặt chẽ.
Giá thực phẩm đã giảm từ mức hai con số trong vài tháng năm ngoái nhưng vẫn tăng ở mức 6,1% hàng năm trong tháng 12.
Chi phí thực phẩm tăng cao khiến chuỗi siêu thị toàn cầu Carrefour tuyên bố trong tuần này rằng họ sẽ ngừng bán các sản phẩm PepsiCo tại các cửa hàng của mình ở Pháp, Bỉ, Tây Ban Nha và Ý. Chuỗi cửa hàng của Pháp chỉ ra việc tăng giá đối với các mặt hàng phổ biến như khoai tây chiên Lay’s, Yến mạch Quaker, trà Lipton và soda Pepsi.
ECB và các ngân hàng trung ương trên thế giới đã nhanh chóng tăng lãi suất để chống lạm phát. Chúng hoạt động bằng cách tăng chi phí vay để mua hàng tiêu dùng, đặc biệt là mua nhà và căn hộ, cũng như để đầu tư kinh doanh vào văn phòng và nhà máy mới.
Điều đó làm giảm nhu cầu hàng hóa và giảm áp lực lên giá cả – nhưng nó cũng có thể hạn chế tăng trưởng tại thời điểm nguồn cung thiếu hụt ở châu Âu. Nền kinh tế suy giảm 0,1% trong quý từ tháng 7 đến tháng 9.
Tuy nhiên, bản thân lạm phát đã là một thách thức chính đối với tăng trưởng kinh tế vì nó cướp đi sức mua của người tiêu dùng. ECB cho biết việc tăng lãi suất nhanh chóng là cách tốt nhất để kiểm soát và tránh các biện pháp quyết liệt hơn sau này.
Các quan chức tại Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ lãi suất ở mức cao cho đến khi lạm phát “rõ ràng giảm xuống”, theo biên bản cuộc họp ngày 12-13/12 công bố hôm thứ Tư. Fed đã đưa ra tín hiệu ba lần cắt giảm lãi suất trong năm nay.
Giá tiêu dùng của Mỹ đã tăng 3,1% trong tháng 11 so với một năm trước đó.
Lạm phát tăng vọt trên khắp thế giới khi sự phục hồi từ đại dịch COVID-19 đã làm căng thẳng nguồn cung cấp linh kiện và nguyên liệu thô, sau đó là khi Nga xâm chiếm Ukraine vào tháng 2 năm 2022, làm tăng chi phí lương thực và năng lượng.
Kể từ đó, châu Âu đã tìm thấy các nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên khác bên ngoài Nga để sản xuất điện, các nhà máy điện và sưởi ấm các ngôi nhà, vì vậy giá năng lượng đã giảm bớt.
Châu Âu – và phần còn lại của thế giới – đang phải đối mặt với khả năng xảy ra sự chậm trễ mới và giá sản phẩm tiêu dùng tăng cao hơn khi các cuộc tấn công của phiến quân Houthi ở Yemen đã khiến các công ty vận tải container lớn nhất thế giới và gã khổng lồ năng lượng BP phải khiếp sợ khi đi qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez.
Việt Linh (Theo Euro News)