Một vấn đề quan trọng là “bí mật” của ứng dụng – thuật toán – công nghệ mà các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia của mình.
Mỹ có thể sắp buộc ByteDance, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc sở hữu TikTok, phải thoái vốn hoạt động kinh doanh tại Mỹ hoặc cấm ứng dụng này một cách hiệu quả.
Nhưng việc mua bán có vẻ khó xảy ra – đặc biệt là vì Trung Quốc dự kiến sẽ chặn nó.
Hạ viện hôm thứ Tư đã thông qua một dự luật yêu cầu ByteDance thoái vốn TikTok, nền tảng truyền thông xã hội mà họ sở hữu, trong vòng khoảng sáu tháng để ứng dụng này “có thể tiếp tục hoạt động ở Hoa Kỳ”. Đạo luật này chưa phải là luật và cần được Thượng viện phê chuẩn.
Washington từ lâu đã cho rằng TikTok gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia vì dữ liệu của Mỹ có thể rơi vào tay chính phủ Trung Quốc.
Các nhà lập pháp ở Mỹ cũng lo ngại về mối quan hệ bị cáo buộc của ứng dụng video ngắn này với Đảng Cộng sản Trung Quốc, điều mà công ty đã phủ nhận.
Tuy nhiên, nếu dự luật được thông qua, chính phủ Trung Quốc khó có thể chấp thuận việc thoái vốn hoạt động kinh doanh của TikTok tại Hoa Kỳ.
“Vấn đề là chính phủ Trung Quốc khó có thể chấp thuận kiểu mua bán và sáp nhập bắt buộc này,” Paul Triolo, một đối tác liên kết tại công ty tư vấn Albright Stonebridge, nói với “Street Signs Asia” hôm thứ Năm.
“Bất kỳ hình thức thoái vốn nào và sau đó sáp nhập với một công ty khác hoặc mua lại đều phải được chính phủ Trung Quốc chấp thuận. Chính phủ Trung Quốc có thể sẽ từ chối điều đó và có thể đang khuyên ByteDance rằng họ sẽ từ chối điều đó”.
Trung Quốc đã nói gì?
Theo Wang Wenbin, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết hôm thứ Năm rằng dự luật của Mỹ “đi ngược lại các nguyên tắc cạnh tranh công bằng và các quy tắc thương mại quốc tế”.
“Nếu lấy lý do an ninh quốc gia để đàn áp một cách tùy tiện các công ty xuất sắc của các quốc gia khác thì không có sự công bằng hay công lý nào để nói đến. Đó hoàn toàn là một hành vi trộm cắp logic khi thấy thứ gì đó tốt và cố gắng chiếm lấy nó bằng mọi cách cần thiết.”
Trung Quốc được cho là sẽ ngăn chặn một thỏa thuận, nhất là vì đây không phải là lần đầu tiên vấn đề này phát sinh.
Năm ngoái, Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS) đã yêu cầu ByteDance thoái vốn TikTok nếu không sẽ phải đối mặt với lệnh cấm. Vào thời điểm đó, Shu Jueting, người phát ngôn của Bộ Thương mại Trung Quốc, cho biết nước này sẽ “kiên quyết phản đối” hành động của Mỹ trong việc ủy quyền bán TikTok.
Thuật toán TikTok ở trung tâm
Điều khiến sự việc trở nên phức tạp hơn nữa là thuật toán của TikTok. Đây là “bí mật” của ứng dụng và là công nghệ cho phép ứng dụng đề xuất nội dung cho người dùng để thu hút họ.
Năm ngoái, khi CFIUS yêu cầu ByteDance bán TikTok, Shu của Trung Quốc đã giải quyết vấn đề này, nói rằng việc thoái vốn hoặc bán thực chất có nghĩa là xuất khẩu công nghệ này, vốn phải trải qua các thủ tục cấp phép hành chính.
Triolo cho biết, Trung Quốc sẽ phải phê duyệt việc chuyển giao thuật toán như một phần của thương vụ mua bán – một điều có vẻ rất khó xảy ra.
Và thật khó để tưởng tượng hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ có thể tách khỏi thuật toán như thế nào nếu Trung Quốc không muốn điều đó trở thành một phần của thỏa thuận. TikTok yêu cầu thuật toán để hoạt động.
“Thuật toán này là công nghệ do Trung Quốc tự phát triển và nhà nước Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố rằng họ coi công nghệ như thế này là quan trọng đối với an ninh quốc gia của mình. Do đó, họ sẽ không cho phép công nghệ thuộc loại này của Trung Quốc rời khỏi bờ biển của mình hoặc rơi vào tay các quốc gia mà họ cho là không thân thiện”, Richard Windsor, người sáng lập công ty nghiên cứu Radio Free Mobile, cho biết trong một ghi chú được công bố hôm thứ Hai.
“Điều này khiến việc cắt đứt mối quan hệ giữa ByteDance và TikTok USA trở nên khó khăn hơn vì TikTok USA cần thuật toán để hoạt động, nhưng điều này sẽ đi ngược lại mong muốn của chính phủ Trung Quốc và luật pháp mà họ đã đưa ra.”
Mức định giá lớn của TikTok
TikTok là một trong những ứng dụng truyền thông xã hội lớn nhất thế giới, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với những người như chủ sở hữu Facebook Meta và Snap. Theo công ty nghiên cứu thị trường Sensor Tower, TikTok là ứng dụng mạng xã hội được tải xuống nhiều nhất ở Mỹ vào năm 2023.
Điều đó khiến TikTok trở thành tài sản cao cấp. Angelo Zino, phó chủ tịch và nhà phân tích vốn cổ phần cấp cao tại CFRA Research, nói với CNBC rằng có khả năng hoạt động kinh doanh duy nhất tại Hoa Kỳ của TikTok “có thể đạt được mức định giá lên tới 60 tỷ USD”.
Tuy nhiên, do thuật toán không chắc chắn và sự chấp thuận của chính phủ Trung Quốc dường như không thể xảy ra, nên không có gì chắc chắn rằng việc bán TikTok của Hoa Kỳ thậm chí sẽ đi đến giai đoạn định giá.
Việt Linh (Theo Reuters)