NATO đang tranh luận về kế hoạch cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong những năm tới khi quân đội Nga được trang bị tốt hơn đang khẳng định quyền kiểm soát trên chiến trường, quan chức dân sự hàng đầu của tổ chức này cho biết hôm thứ Tư.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg phát biểu trước khi chủ trì cuộc họp với các ngoại trưởng của liên minh tại Brussels: “Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng sự hỗ trợ dành cho Ukraine sẽ ít phụ thuộc hơn vào các đề nghị ngắn hạn, tự nguyện mà phụ thuộc nhiều hơn vào các cam kết dài hạn của NATO”.
Trước đó vào thứ Tư, Ukraine đã hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25 để giúp bổ sung quân ngũ đã bị suy giảm sau hơn hai năm chiến tranh. Việc thiếu bộ binh kết hợp với thiếu hụt đạn dược trầm trọng đã giúp quân Nga chiếm thế chủ động.
“Lý do chúng tôi làm điều này là do tình hình trên chiến trường Ukraine. Chuyện này rất nghiêm trọng”, Stoltenberg nói với các phóng viên. “Chúng tôi thấy Nga đang cố gắng giành chiến thắng trong cuộc chiến này bằng cách chờ đợi chúng tôi ra sao”.
Kế hoạch là để NATO điều phối công việc của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine – một diễn đàn gồm khoảng 50 quốc gia thường xuyên tụ tập trong chiến tranh để cung cấp vũ khí và đạn dược cho Ukraine – thay vì Bộ Tư lệnh Châu Âu của Hoa Kỳ.
Tướng Mỹ Christopher Cavoli là tư lệnh quân sự hàng đầu của NATO đồng thời là người đứng đầu Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ nên người phụ trách sẽ không thay đổi. Nhưng Stoltenberg cho biết cần có một “khuôn khổ thể chế” chính thức khi chiến tranh kéo dài và NATO có thể cung cấp điều đó.
Mặc dù quyết định này sẽ không chứng kiến NATO trực tiếp cung cấp vũ khí cho Ukraine – với tư cách là một tổ chức có 32 thành viên hoạt động theo nguyên tắc đồng thuận, các đồng minh chỉ đồng ý gửi viện trợ phi sát thương như thiết bị rà phá bom mìn, nhiên liệu và vật tư y tế – nhưng nó sẽ đánh dấu một giai đoạn mới trong việc tham gia vào cuộc chiến.
NATO đang mong muốn làm được nhiều hơn cho Ukraine, đặc biệt trong khi Nga nắm giữ lợi thế quân sự, nhưng các thành viên của tổ chức này chưa sẵn sàng cung cấp cho quốc gia này sự bảo đảm an ninh cuối cùng, đó là: tư cách thành viên. Họ cũng không muốn bị lôi kéo vào một cuộc chiến rộng lớn hơn với một cường quốc quân sự có vũ khí hạt nhân như Nga.
Theo kế hoạch mới, dự kiến sẽ được Tổng thống Mỹ Joe Biden và những người đồng cấp thông qua tại hội nghị thượng đỉnh tiếp theo ở Washington vào tháng 7, NATO sẽ điều phối các nỗ lực hỗ trợ quân sự của Ukraine bằng cách đánh giá nhu cầu của Ukraine, thu thập các cam kết và điều hành các cuộc họp.
Tờ Financial Times đưa tin kế hoạch kéo dài nhiều năm có thể lên tới 100 tỷ USD, nhưng Stoltenberg từ chối cung cấp thông tin chi tiết.
Những cam kết hỗ trợ của phương Tây đối với Ukraine đã bị hủy hoại bởi những lời hứa thất bại. Lời cam kết của châu Âu về việc cung cấp 1 triệu viên đạn đã bị thất bại thảm hại, và viện trợ tài chính dành cho nền kinh tế đang bị chiến tranh tàn phá của Ukraine đã bị trì hoãn do đấu đá chính trị nội bộ ở châu Âu và Mỹ.
Ngoại trưởng Bỉ, Hadja Lahbib nói với các phóng viên khi được hỏi đất nước của bà có thể sẵn sàng đóng góp bao nhiêu cho quỹ 100 tỷ USD. Bà cho biết kế hoạch đòi hỏi phải thảo luận nhiều hơn và nói rằng: “Thật nguy hiểm khi đưa ra những lời hứa mà chúng tôi không thể giữ được”.
Stoltenberg một lần nữa kêu gọi Quốc hội Mỹ nên cố gắng vượt qua những khác biệt và thông qua dự luật chi tiêu bổ sung, bao gồm khoảng 60 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine, đồng thời nói rằng việc tiếp tục trì hoãn sẽ “gây ra hậu quả” trên chiến trường.
Ông nói: “Đó là một trong những lý do khiến người Ukraine phải hạn chế số lượng đạn pháo, khi gặp khó khăn trong việc chống lại lực lượng Nga với sức mạnh quân sự áp đảo”.
Việt Linh (Theo Deutsche Welle)