Tổng thống Vladimir Putin đã mở rộng quyền cai trị của mình ở Nga trong một cuộc bầu cử áp đảo mà kết quả không bao giờ bị nghi ngờ, tuyên bố quyết tâm của ông hôm thứ Hai là tiến sâu hơn vào Ukraine và gây ra những mối đe dọa mới chống lại phương Tây.
Sau cuộc đàn áp khắc nghiệt nhất đối với những người bất đồng chính kiến kể từ thời Xô Viết, rõ ràng là sự cai trị kéo dài gần một phần tư thế kỷ của Putin sẽ tiếp tục với nhiệm kỳ thứ năm, cho ông thêm sáu năm nữa. Tuy nhiên, người Nga vẫn chú ý đến lời kêu gọi phản đối sự đàn áp của Putin và cuộc chiến của ông ở Ukraine bằng cách có mặt tại các điểm bỏ phiếu vào trưa Chủ nhật.
Với tất cả các khu vực bầu cử đã được kiểm đếm hôm thứ Hai, các quan chức bầu cử cho biết ông Putin đã giành được số phiếu bầu kỷ lục, thể hiện sự kiểm soát hoàn toàn của ông đối với hệ thống chính trị. Các nhà lãnh đạo Mỹ và phương Tây khác tố cáo cuộc bầu cử là một sự giả tạo.
Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan cho biết cuộc bầu cử “không có gì tự do và công bằng” nhưng dường như đã chống lại lời kêu gọi từ phe đối lập Nga không công nhận Putin là người chiến thắng.
Trước cuộc bầu cử, kẻ thù chính trị lớn nhất của Putin, Alexei Navalny, đã chết tại một trại giam ở Bắc Cực, các ứng cử viên phản chiến bị cấm bỏ phiếu và các tiếng nói độc lập bị im lặng trong sự phong tỏa truyền thông do Điện Kremlin hậu thuẫn. Không có tổ chức giám sát độc lập nào có thể quan sát cuộc bầu cử và các nhà phân tích cho biết bỏ phiếu trực tuyến có nghĩa là cuộc bỏ phiếu rất dễ bị thao túng. Mọi lời chỉ trích công khai đối với Putin hoặc cuộc chiến của ông ở Ukraine đều bị dập tắt.
Putin xuất hiện vào tối thứ Hai trên Quảng trường Đỏ ở trung tâm Moscow trong buổi hòa nhạc kỷ niệm 10 năm kể từ khi ông sáp nhập Crimea từ Ukraine. Ba đối thủ điển hình của Putin cho chức tổng thống đã xuất hiện trên sân khấu bên cạnh ông và công khai ủng hộ ông sau các chiến dịch mà không ai trong số họ chỉ trích ông.
Putin đã lãnh đạo Nga với tư cách tổng thống hoặc thủ tướng kể từ tháng 12 năm 1999. Khi kết thúc nhiệm kỳ thứ năm, ông sẽ là nhà lãnh đạo Nga tại vị lâu nhất kể từ Catherine Đại đế, người trị vì trong thế kỷ 18.
Được khích lệ bởi chiến thắng vang dội của mình, ông Putin cho biết ông có kế hoạch xây dựng một vùng đệm ở Ukraine để bảo vệ Nga khỏi các cuộc tấn công và pháo kích xuyên biên giới. Khi được hỏi liệu một cuộc xung đột công khai có thể nổ ra giữa Nga và NATO hay không, ông Putin trả lời cộc lốc: “Mọi thứ đều có thể xảy ra trong thế giới ngày nay”. Ông nói thêm: “Mọi người đều thấy rõ rằng nó sẽ đưa chúng ta tiến thêm một bước nữa tới Thế chiến thứ ba toàn diện”.
Giới chức Nga cho biết họ đã tuyển dụng hơn 500.000 tình nguyện viên cho quân đội vào năm ngoái, nhưng nhiều người kỳ vọng Putin sẽ huy động thêm lực lượng để cố gắng tiến sâu hơn vào Ukraine. Các nhà phân tích cho rằng trong giai đoạn hậu bầu cử, chính quyền Nga cũng có thể đưa ra các biện pháp không được lòng dân như tăng thuế.
Nigel Gould-Davies, một thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở London, cho biết Điện Kremlin hiện “ngày càng tự tin” vì họ “đã biết được người dân thụ động như thế nào và sự đàn áp của chính họ hiệu quả như thế nào”.
Ủy ban bầu cử trung ương Nga hôm thứ Hai cho biết sau khi kiểm tất cả các khu vực bầu cử, ông Putin đã giành được 87% số phiếu bầu. Người đứng đầu Ủy ban Bầu cử Trung ương Ella Pamfilova cho biết gần 76 triệu cử tri đã bỏ phiếu cho Putin.
Tại các khu vực bị sáp nhập bất hợp pháp của Ukraine, ít nhất 249 người đã bị giam giữ vì từ chối tham gia bỏ phiếu và chỉ trích chính quyền Nga theo Nhóm Nhân quyền Miền Đông Ukraine.
Pavlo Lysianskyi, người đứng đầu nhóm cho biết: “Việc bỏ phiếu ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng diễn ra theo đúng nghĩa đen, khi các thành viên của ủy ban bầu cử đi từ nhà này sang nhà khác cùng với các quân nhân có vũ khí”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã chỉ trích cuộc bầu cử và bỏ phiếu ở các khu vực bị sáp nhập bất hợp pháp và nói rằng “mọi thứ Nga làm trên lãnh thổ bị chiếm đóng của Ukraine đều là tội ác”.
Đức cũng chỉ trích gay gắt cuộc bỏ phiếu. Người phát ngôn của Thủ tướng Olaf Scholz, Christina Hoffmann, cho biết: “Nga, như thủ tướng đã nói, hiện là một chế độ độc tài và được cai trị bởi Vladimir Putin bằng chính sách độc tài”.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã chúc mừng ông Putin, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và nguyên thủ các quốc gia có quan hệ lịch sử và hiện tại với Nga như Azerbaijan và Belarus cũng vậy.
Các cộng sự của Navalny kêu gọi những người không hài lòng với Putin hoặc cuộc chiến hãy đi bỏ phiếu vào trưa Chủ nhật – và dòng người xếp hàng bên ngoài một số điểm bỏ phiếu cả ở Nga và tại các đại sứ quán nước này trên khắp thế giới dường như đã đông đúc vào thời điểm đó.
Vợ góa của Navalny, Yulia Navalnaya, người đã xếp hàng hơn 5 giờ đồng hồ tại Đại sứ quán Nga ở Berlin, nói với các phóng viên rằng bà đã viết tên người chồng quá cố của mình trên lá phiếu của mình.
Khi được hỏi liệu cô có tin nhắn nào cho Putin hay không, Navalnaya trả lời: “Xin vui lòng ngừng yêu cầu gửi tin nhắn từ tôi hoặc từ ai đó cho ông Putin. Không thể có cuộc đàm phán nào và không có gì với ông Putin, bởi vì ông ta là một kẻ sát nhân, một tên xã hội đen.”
Putin nhắc đến tên Navalny lần đầu tiên sau nhiều năm tại cuộc họp báo, tuyên bố rằng ông sẵn sàng trả tự do cho anh ta để đổi lấy các tù nhân không rõ danh tính đang bị phương Tây giam giữ chỉ vài ngày trước khi lãnh đạo phe đối lập qua đời.
Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ, phản bác những tuyên bố đó. Ông nói với các phóng viên trong cuộc họp giao ban tại Nhà Trắng hôm thứ Hai rằng các quan chức Mỹ đã nói chuyện với Nga trong “nhiều tháng và nhiều năm” về việc thả những người Mỹ bị giam giữ nhưng “chưa nghe thấy một quan chức Nga nào nhắc đến Navalny như một phần của cuộc trao đổi tù nhân trong bất kỳ cuộc trò chuyện nào trong số này”.
Những người ủng hộ Navalny đã đến viếng mộ ông ở Moscow, một số mang theo những lá phiếu có ghi tên ông trên đó.
Nhà lãnh đạo Nga gạt bỏ tính hiệu quả của cuộc biểu tình rõ ràng và bác bỏ những lời chỉ trích của phương Tây về cuộc bỏ phiếu. Thay vào đó, ông cố gắng lật ngược tình thế với phương Tây, cáo buộc rằng 4 vụ án hình sự chống lại cựu Tổng thống Donald Trump là việc sử dụng cơ quan tư pháp cho mục đích chính trị.
Một số người nói rằng họ rất vui khi bỏ phiếu cho Putin – không có gì đáng ngạc nhiên ở một quốc gia nơi truyền hình nhà nước phát sóng rầm rộ ca ngợi nhà lãnh đạo Nga và việc bày tỏ bất kỳ ý kiến nào khác đều là rủi ro.
Dmitry Sergienko, người bỏ phiếu ở Moscow, cho biết, “Tôi hài lòng với mọi thứ và muốn mọi thứ tiếp tục như hiện tại”.
Cuộc bỏ phiếu diễn ra trong ba ngày tại các điểm bỏ phiếu trên khắp đất nước rộng lớn, ở các vùng bị sáp nhập bất hợp pháp của Ukraine và trực tuyến.
Một số người đã bị bắt, bao gồm cả ở Moscow và St. Petersburg, sau khi họ cố gắng đốt hoặc đặt chất nổ tại các điểm bỏ phiếu trong khi một số người khác bị giam giữ vì ném thuốc sát trùng màu xanh lá cây hoặc mực vào thùng phiếu. Nhiều người khác đã bị cảnh sát vây bắt vì cố gắng phản đối.
Nhóm OVD-Info theo dõi các vụ bắt giữ chính trị cho biết khoảng 90 người đã bị bắt tại 22 thành phố trên khắp nước Nga vào Chủ nhật.
Stanislav Andreychuk, đồng chủ tịch cơ quan giám sát bầu cử độc lập Golos, cho biết người Nga đã bị khám xét khi vào các điểm bỏ phiếu, có những nỗ lực kiểm tra các lá phiếu đã điền trước khi chúng được bỏ vào thùng phiếu.
Những dòng người xếp hàng dài hình thành vào khoảng giữa trưa bên ngoài các cơ quan ngoại giao ở London, Berlin, Paris và các thành phố khác có cộng đồng người Nga lớn, nhiều người trong số họ đã rời bỏ nhà sau khi Putin xâm lược Ukraine.
Việt Linh (Theo Euro News)