Sự gia nhập của Thụy Điển và Phần Lan – quốc gia có chung đường biên giới dài 830 dặm với Nga – là sự mở rộng đáng kể nhất của liên minh quân sự phương Tây trong nhiều thập kỷ.
Thụy Điển chính thức gia nhập NATO tại Washington hôm thứ Năm, hai năm sau khi Nga xâm chiếm Ukraine buộc nước này phải suy nghĩ lại chính sách an ninh quốc gia của mình và kết luận rằng sự hỗ trợ dành cho liên minh này là sự đảm bảo an toàn tốt nhất cho quốc gia Scandinavia này.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson đã bàn giao tài liệu cuối cùng cho chính phủ Hoa Kỳ vào thứ Năm, bước cuối cùng trong quy trình nhằm bảo đảm sự ủng hộ của tất cả các thành viên tham gia liên minh quân sự.
“Những điều tốt đẹp sẽ đến với những ai biết chờ đợi,” Ngoại trưởng Antony Blinken nói khi nhận được tài liệu gia nhập của Thụy Điển từ Kristersson.
Blinken cho biết “mọi thứ đã thay đổi” sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine, trích dẫn các cuộc thăm dò cho thấy sự thay đổi lớn trong dư luận Thụy Điển về việc gia nhập NATO.
“Người Thụy Điển đã nhận ra một điều rất sâu sắc: rằng nếu Putin sẵn sàng xóa bỏ một nước láng giềng khỏi bản đồ thì có thể ông ấy sẽ không dừng lại ở đó”.
Đối với NATO, việc gia nhập của Thụy Điển và Phần Lan – hai quốc gia có chung đường biên giới dài 830 dặm với Nga – là sự bổ sung quan trọng nhất trong nhiều thập kỷ. Đây cũng là một đòn giáng mạnh vào Tổng thống Nga Vladimir Putin, người đang tìm cách ngăn chặn bất kỳ sự củng cố nào nữa của liên minh.
Thụy Điển sẽ được hưởng lợi từ sự bảo đảm phòng thủ chung của liên minh, theo đó một cuộc tấn công vào một thành viên được coi là tấn công vào tất cả.
“Thụy Điển ngày nay là một đất nước an toàn hơn chúng ta ngày hôm qua. Chúng ta có đồng minh. Chúng tôi có sự ủng hộ,” Kristersson nói trong bài phát biểu trước quốc dân Thụy Điển từ Washington. “Chúng tôi đã mua bảo hiểm cho liên minh quốc phòng phương Tây.”
Hakan Yucel, 54 tuổi, một nhân viên CNTT ở thủ đô Thụy Điển, nói về lễ gia nhập: “Trước đây, chúng tôi ở bên ngoài và cảm thấy hơi cô đơn. … Tôi nghĩ rằng mối đe dọa từ Nga giờ đây sẽ ít hơn nhiều.”
Tổng thống Joe Biden, trong một tuyên bố, cho biết việc bổ sung Thụy Điển khiến NATO “đoàn kết, quyết tâm và năng động hơn bao giờ hết”, đồng thời nói thêm rằng việc Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh đồng nghĩa với việc bổ sung “hai quân đội có năng lực cao”.
Thụy Điển bổ sung các tàu ngầm tiên tiến và một phi đội máy bay chiến đấu Gripen sản xuất trong nước khá lớn cho lực lượng NATO, đồng thời là mắt xích quan trọng giữa Đại Tây Dương và Baltic.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết trong một tuyên bố: “Việc Thụy Điển gia nhập giúp NATO mạnh hơn, Thụy Điển an toàn hơn và toàn bộ Liên minh an toàn hơn”.
Nga đã đe dọa sẽ thực hiện “các biện pháp đáp trả chính trị và quân sự-kỹ thuật” chưa xác định để đáp trả hnàh động của Thụy Điển.
Barbara Kunz, nhà nghiên cứu tại tổ chức tư vấn quốc phòng SIPRI, cho biết: “Tham gia NATO thực sự giống như mua bảo hiểm, ít nhất là miễn là Hoa Kỳ thực sự sẵn sàng trở thành nhà cung cấp bảo hiểm”.
Trong khi Stockholm ngày càng xích lại gần NATO hơn trong hai thập niên qua, tư cách thành viên đánh dấu một sự đoạn tuyệt rõ ràng với quá khứ, khi trong hơn 200 năm, Thụy Điển tránh liên minh quân sự và áp dụng lập trường trung lập trong thời chiến.
Sau Thế chiến thứ hai, nước này đã tạo dựng được danh tiếng quốc tế với tư cách là nước đi đầu về nhân quyền, và kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, các chính phủ liên tiếp đã cắt giảm chi tiêu quân sự.
Gần đây nhất là vào năm 2021, bộ trưởng quốc phòng của nước này đã từ chối tư cách thành viên NATO, chỉ để chính phủ Đảng Dân chủ Xã hội lúc bấy giờ nộp đơn cùng với nước láng giềng Phần Lan chỉ vài tháng sau đó.
Carl Fredrik Aspegren, 28 tuổi, một sinh viên ở Stockholm cho biết: “Tôi đoán Thụy Điển đã phải thực sự có lập trường và tôi rất vui vì chúng tôi đã thực sự làm như vậy và chúng tôi được NATO bảo vệ, vì căng thẳng với Nga đã gia tăng trong vài năm”.
Trong khi Phần Lan gia nhập liên minh vào năm ngoái, Thụy Điển vẫn phải chờ đợi vì Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary, cả hai đều có quan hệ thân tình với Nga, đã trì hoãn việc phê chuẩn việc gia nhập của Thụy Điển.
Thổ Nhĩ Kỳ đã chấp thuận đơn đăng ký của Thụy Điển vào tháng 1.
Hungary đã trì hoãn quyết định gia nhập của Thụy Điển cho đến khi Kristersson có chuyến thăm thiện chí tới Budapest vào ngày 23 tháng 2, nơi hai nước đã đồng ý một thỏa thuận về máy bay chiến đấu.
Việt Linh (Theo ABC News)