Tổng thống bảo thủ của Hungary hôm thứ Bảy đã từ chức trong bối cảnh công chúng phản đối kịch liệt về lệnh ân xá mà bà ban cho một người đàn ông bị kết án là đồng phạm trong một vụ lạm dụng tình dục trẻ em, một quyết định gây ra một vụ bê bối chính trị chưa từng có đối với chính phủ theo chủ nghĩa dân tộc bảo thủ.
Katalin Novák, 46 tuổi, thông báo trong một thông điệp trên truyền hình rằng bà sẽ từ chức tổng thống, chức vụ mà bà đã nắm giữ từ năm 2022. Quyết định của bà được đưa ra sau hơn một tuần phẫn nộ của công chúng sau khi có thông tin tiết lộ rằng bà đã ban hành lệnh ân xá của tổng thống vào tháng 4.2023 cho một người đàn ông bị kết án vì che giấu hàng loạt vụ lạm dụng tình dục trẻ em trong nhà trẻ mồ côi do nhà nước điều hành.
Novák cho biết hôm thứ Bảy: “Tôi đã đưa ra lệnh ân xá khiến nhiều người hoang mang và bất ổn. Tôi đã phạm một sai lầm.”
Việc Novák từ chức là một giai đoạn bất ổn chính trị hiếm hoi đối với đảng cầm quyền theo chủ nghĩa dân tộc Hungary Fidesz, đảng đã cai trị với đa số theo hiến pháp kể từ năm 2010. Dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng theo chủ nghĩa dân túy Viktor Orbán , Fidesz đã bị cáo buộc phá bỏ các thể chế dân chủ và gian lận hệ thống bầu cử. và các phương tiện truyền thông có lợi cho họ.
Novák, một đồng minh chủ chốt của Orbán và là cựu phó chủ tịch của Fidesz, từng giữ chức bộ trưởng phụ trách các gia đình cho đến khi bà được bổ nhiệm vào chức tổng thống. Bà đã thẳng thắn ủng hộ các giá trị gia đình truyền thống và bảo vệ trẻ em.
Bà là nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hungary và là người trẻ nhất từng giữ chức vụ này.
Nhưng nhiệm kỳ của bà đã kết thúc sau khi bà ân xá cho một người đàn ông bị kết án hơn ba năm tù vào năm 2018. Anh ta bị kết tội gây áp lực buộc các nạn nhân phải rút lại cáo buộc lạm dụng tình dục bởi giám đốc của tổ chức, người đã bị kết án 8 năm vì lạm dụng ít nhất 10 trẻ em từ năm 2004 đến năm 2016.
“Tôi đã quyết định ủng hộ sự khoan hồng vào tháng 4 năm ngoái với niềm tin rằng người bị kết án không lạm dụng tính dễ bị tổn thương của những đứa trẻ được giao phó cho anh ta. Tôi đã phạm sai lầm,” Novák nói hôm thứ Bảy. “Tôi xin lỗi những người tôi đã làm tổn thương và bất kỳ nạn nhân nào có thể cảm thấy tôi không đứng lên bảo vệ họ.”
“Với tư cách là nguyên thủ quốc gia, hôm nay tôi nói chuyện với các bạn lần cuối cùng. Tôi từ chức tổng thống nước cộng hòa,” bà nói.
Cũng liên quan đến Judit Varga, một nhân vật chủ chốt khác của Fidesz, người từng là bộ trưởng tư pháp vào thời điểm đó và đã tán thành lệnh ân xá. Varga được kỳ vọng sẽ dẫn đầu danh sách ứng cử viên Nghị viện châu Âu của Fidesz khi cuộc bầu cử được tổ chức vào mùa hè này.
Nhưng trong một bài đăng trên Facebook hôm thứ Bảy, Varga thông báo rằng cô ấy sẽ chịu trách nhiệm chính trị và “rút lui khỏi cuộc sống công cộng, từ chức thành viên quốc hội và cũng là người đứng đầu danh sách EP.”
Tại trụ sở tổng thống ở Budapest vào tối thứ Bảy, khoảng 200 người đã tập trung theo kế hoạch ban đầu để phản đối và kêu gọi Novák từ chức.
Sau thông báo của cô, những người tham dự cho biết họ rất vui, nhưng điều đó là chưa đủ để thay đổi căn bản hệ thống quản trị của Orbán.
“Tôi mừng vì bà ấy đã từ chức nhưng tôi nghĩ mọi chuyện không thể giải quyết theo cách này. Bà ấy không phải là tội phạm chính, bạn phải nhìn từ trên xuống”, Anna Bujna nói.
Erzsébet Szapunczay, một người tham dự khác, cho biết cô “rất, rất vui” với việc Novák từ chức, nhưng “đáng lẽ cô ấy nên từ chức ngay từ giây phút đầu tiên, giống như nhiều người trong chính phủ này, vì cô ấy không đơn độc.”
Bà nói: “Việc từ chức của bà ấy là đúng, bởi vì bằng cách này, bà ấy đã tự cứu mình khỏi nhiều người ghét mình hơn và phẫn nộ vì bà ấy đã đại diện cho đất nước này cho đến tận bây giờ”.
Đảng Fidesz của Orbán nhận được sự ủng hộ cao nhất trong số các đảng chính trị ở Hungary, và phe đối lập chia rẽ đã góp phần giúp ông giành được bốn chiến thắng bầu cử liên tiếp.
Chính phủ của ông, được coi là thân thiện nhất với Điện Kremlin trong Liên minh châu Âu, đã bị chỉ trích trong nội bộ khối vì trì hoãn các quyết định quan trọng như hỗ trợ Ukraine và kết nạp Thụy Điển vào liên minh quân sự NATO.
Vào thứ Bảy, người đứng đầu phái đoàn quốc hội của Fidesz, Máté Kocsis, cho biết trong một tuyên bố rằng Novák và Varga đã đưa ra “quyết định có trách nhiệm” và đảng rất biết ơn về công việc của họ.
Việt Linh (Theo Deutsch Welle)