Donald Trump cho biết ông “rất bực mình” với Vladimir Putin vì lập trường của nhà lãnh đạo Nga đối với lệnh ngừng bắn ở Ukraine và đe dọa áp thuế đối với xuất khẩu dầu của Moscow nếu Putin không đồng ý với một thỏa thuận ngừng bắn trong vòng một tháng.
Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với NBC News, cựu tổng thống Mỹ cho biết ông có thể áp mức thuế 25% hoặc 50% lên các quốc gia mua dầu của Nga. Trong cuộc phỏng vấn này, ông cũng đe dọa trừng phạt Iran và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực ở Greenland.
Trump tuyên bố: “Nếu Nga và tôi không thể đạt được một thỏa thuận nhằm chấm dứt tình trạng đổ máu ở Ukraine, và nếu tôi cho rằng đó là lỗi của Nga – dù điều này có thể không chính xác – thì tôi sẽ áp thuế thứ cấp lên toàn bộ lượng dầu xuất khẩu từ Nga.”
“Điều đó có nghĩa là nếu bạn mua dầu từ Nga, bạn sẽ không thể kinh doanh tại Mỹ. Sẽ có mức thuế 25% đối với toàn bộ dầu … một mức thuế từ 25 đến 50% đối với toàn bộ dầu.”
Sự thay đổi lập trường đột ngột này diễn ra sau khi Putin tìm cách phủ nhận tính hợp pháp và làm giảm uy tín của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy vào hôm thứ Sáu, theo Trump. Xuất hiện trên truyền hình Nga, Putin đề xuất Ukraine có thể được đặt dưới sự quản lý tạm thời của Liên Hợp Quốc để tổ chức bầu cử mới trước khi đàm phán thỏa thuận hòa bình.
Trước đây, Trump từng gọi Tổng thống Ukraine là một nhà độc tài, nhưng vào Chủ nhật, ông nói: “Tôi đã rất tức giận, rất bực mình” khi Putin “bắt đầu công kích uy tín của Zelenskyy, vì điều đó không đi theo hướng đúng, các bạn hiểu chứ?”
Ông nhấn mạnh rằng “nếu Ukraine có một lãnh đạo mới, quá trình đạt được thỏa thuận sẽ bị trì hoãn trong một thời gian dài”. Ông cũng nhấn mạnh rằng mình muốn gia tăng áp lực lên Điện Kremlin, nơi không ngừng đặt ra nhiều điều kiện cho một thỏa thuận hòa bình và cho đến nay chỉ chấp nhận các lệnh ngừng bắn giới hạn trong lĩnh vực hàng hải và năng lượng.
Trump nhắc lại rằng “nếu không đạt được thỏa thuận và tôi xác định rằng Nga chịu trách nhiệm, tôi sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp lên nước này.” Tuy nhiên, ông cũng ám chỉ rằng các biện pháp này có thể được dỡ bỏ nhanh chóng nếu có tiến triển trong thỏa thuận ngừng bắn.
“Sự tức giận sẽ nhanh chóng tan biến” nếu Putin “hành động đúng đắn,” Trump nói, đồng thời cho biết ông dự định sẽ nói chuyện với nhà lãnh đạo Nga trong tuần này.
Trong cuộc phỏng vấn trước đó với NBC, Trump cũng cảnh báo rằng nếu Iran “không đạt được thỏa thuận” nhằm hạn chế chương trình phát triển vũ khí hạt nhân, nước này sẽ phải đối mặt với “một cuộc ném bom quy mô chưa từng có.” Ông cho biết hiện các quan chức của cả hai nước đang tham gia vào các cuộc đàm phán.
Trump cũng đề cập đến khả năng áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế như một lựa chọn thay thế. “Có khả năng nếu họ không đạt được thỏa thuận, tôi sẽ áp thuế thứ cấp lên họ,” ông nói. “Tôi đang xem xét việc áp thuế thứ cấp lên Iran cho đến khi thỏa thuận được ký kết.”
Các biện pháp thuế thứ cấp là một ý tưởng mới lạ. Tuần trước, Mỹ đã áp thuế 25% lên các quốc gia nhập khẩu dầu thô và nhiên liệu lỏng từ Venezuela, trong đó Trung Quốc là khách hàng lớn nhất. Động thái này diễn ra sau khi Trump cáo buộc chính phủ Venezuela lợi dụng dòng người di cư để đưa tội phạm và thành viên băng đảng vào Mỹ.
Hiện nay, xuất khẩu dầu của Nga đã chịu nhiều lệnh trừng phạt từ Mỹ, Anh, EU và các quốc gia G7 khác, khiến Trung Quốc và Ấn Độ trở thành hai khách hàng lớn nhất, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Tuy nhiên, hiệu quả của các biện pháp trừng phạt mới được đề xuất vẫn chưa rõ ràng khi chúng bắt đầu có hiệu lực.
Phần Lan có thể đã góp phần ảnh hưởng đến động thái của Trump. Một ngày trước cuộc phỏng vấn, Trump đã gặp Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida. Theo văn phòng của Stubb, hai nhà lãnh đạo đã cùng dùng bữa sáng, bữa trưa và chơi một vòng golf trong chuyến thăm mang tính cá nhân.
“Thông điệp của tôi trong các cuộc trò chuyện với tổng thống là chúng ta cần một lệnh ngừng bắn, chúng ta cần một thời hạn cho lệnh ngừng bắn, và phải có hình phạt nếu lệnh ngừng bắn bị phá vỡ,” Stubb nói với Guardian.
“Trước tiên, chúng ta cần xác định một thời hạn để chấm dứt chiến sự, và tôi muốn đó là ngày Lễ Phục sinh, tức 20/4, khi Tổng thống Trump đã tại nhiệm được ba tháng. Nếu đến thời điểm đó, lệnh ngừng bắn không được thực thi hoặc bị Nga phá vỡ, thì phải có biện pháp đáp trả. Biện pháp đó nên là các lệnh trừng phạt mạnh mẽ nhất, và chúng ta sẽ tiếp tục gia tăng áp lực cho đến ngày 20/4 để xem diễn biến tiếp theo.”
Trong một cuộc phỏng vấn khác với NBC vào thứ Bảy, Trump khẳng định: “Chúng ta chắc chắn sẽ có Greenland. Đúng vậy, 100%.” Ông cũng cho rằng “rất có thể chúng ta có thể đạt được điều đó mà không cần sử dụng vũ lực… nhưng tôi không loại trừ bất kỳ khả năng nào.”
Trong chiến dịch tranh cử, Trump từng tuyên bố rằng ông có thể chấm dứt chiến tranh Ukraine trong vòng 24 giờ, sau đó giải thích rằng đó chỉ là một phát biểu mang tính “mỉa mai đôi chút.” Tuy nhiên, mục tiêu này vẫn chưa thành hiện thực, và chiến lược của ông để ép Nga và Ukraine đạt được lệnh ngừng bắn chủ yếu tập trung vào việc gây áp lực lên Kyiv.
Tổng thống Nga và các đồng minh đã kêu gọi phi quân sự hóa Ukraine, khẳng định rằng sự hiện diện của binh sĩ phương Tây với vai trò lực lượng gìn giữ hòa bình là không thể chấp nhận được. Đồng thời, họ yêu cầu sáp nhập hoàn toàn bốn vùng lãnh thổ, trong đó có ba vùng hiện Nga chỉ kiểm soát một phần.
Vào đêm thứ Bảy và sáng Chủ nhật, các cuộc tấn công của Nga vào thành phố Kharkiv – thành phố lớn thứ hai của Ukraine – và khu vực lân cận đã khiến hai người thiệt mạng và 25 người bị thương. Một bệnh viện quân y nằm trong số những tòa nhà bị trúng pháo kích. Bộ Tổng tham mưu Ukraine lên án hành động này, gọi đó là “một cuộc pháo kích có chủ đích và có tính toán”, đồng thời thừa nhận có thương vong trong quân đội.
Hôm Chủ nhật, Trump cũng tuyên bố trước các nhà báo rằng Tổng thống Ukraine đang tìm cách rút khỏi thỏa thuận khoáng sản.
“Nếu ông ta làm vậy, ông ta sẽ gặp rắc rối. Rắc rối lớn, rất lớn,” Trump nói. “Chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận về đất hiếm, và bây giờ ông ta lại nói kiểu như ‘à, tôi muốn đàm phán lại thỏa thuận này.’ Ông ta muốn trở thành thành viên NATO. Nhưng ông ta sẽ không bao giờ trở thành thành viên NATO. Ông ta hiểu rõ điều đó. Vì vậy, nếu ông ta đang cố gắng đàm phán lại thỏa thuận, thì ông ta sẽ gặp rắc rối lớn.”
Tuần trước, Zelenskyy nói với các phóng viên rằng Mỹ liên tục thay đổi các điều khoản của thỏa thuận khoáng sản được đề xuất, nhưng ông không muốn Washington hiểu nhầm rằng mình phản đối thỏa thuận này.
Những phát biểu của Trump diễn ra sau một tuần đầy khó khăn đối với Tòa Bạch Ốc, khi các quan chức cấp cao trong chính quyền bị chỉ trích vì thảo luận kế hoạch tấn công phiến quân Houthi ở Yemen trên ứng dụng nhắn tin Signal – nền tảng không được Ngũ Giác Đài cho phép.
Cuộc thảo luận cực kỳ nhạy cảm này, bao gồm cả kế hoạch ném bom, đã bị rò rỉ do một nhà báo của tạp chí Atlantic vô tình được Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ, Mike Waltz, thêm vào nhóm chat.
Nguồn theguardian
